25 Οκτ 2015

Το Μάτι Του Ταύρου: Παρουσίαση στην Αθήνα

Στις 22/10/2015 στο Polis Art Café της Αθήνας έγινε η παρουσίαση του μυθιστορήματος "Το Μάτι Του Ταύρου", των εκδόσεων ΙΒΙΣΚΟΣ. 

Μετά από το χαιρετισμό του οικοδεσπότη κ. Βασίλη Χατζηιακώβου και τον πρόλογο της εκδότριας κας Βίκυς Κάουλα, για το βιβλίο μίλησε ο φίλος δημοσιογράφος Αχιλλέας Χεκίμογλου ("Βήμα" & "Βήμα της Κυριακής"). Με τον Αχιλλέα γνωριστήκαμε σε μια συνέντευξη τύπου των εταιρειών αυτοκινητοδρόμων που κάλυπτε και έκτοτε έχουμε συχνή και γόνιμη ανταλλαγή απόψεων επί παντός του επιστητού - από την ελληνοκαταλανική αλληλεπίδραση του 14ου αιώνα έως το ποιοι υπουργοί βάφουν το μαλλί τους :) 


Εκτός από ικανός δημοσιογράφος και καλή πένα (κληρονομικό χάρισμα αλλά και καλλιεργημένο τάλαντο) έχει υπάρξει ραδιοφωνικός παραγωγός στον "88μισό" της γενέτειράς του Θεσσαλονίκης και πέρυσι έκανε την έκθεση φωτογραφίας "Πόλεις Από Τα Κάτω". Τον ευχαριστώ που είχε την καλοσύνη να προβάλει "Το Μάτι Του Ταύρου" και που χαρακτήρισε "χιτσκοκικό" το φινάλε του. 


Άκουσα κι άλλα καλά λόγια από αναγνώστες, τα οποία με χαροποιούν αλλά και ανεβάζουν τον πήχυ. Ελπίζω να διαβάσουν όλο και περισσότεροι το βιβλίο ώστε να δω αρκετές κρίσεις, γνώμες και υποδείξεις, που τις χρειάζομαι για τη συνέχεια. Το 2015 - αυτή η παλαβή χρονιά - είναι μόνο η αρχή, έτσι τουλάχιστον θέλω να πιστεύω.


Δέχτηκα ενδιαφέρουσες ερωτήσεις για τους συμβολισμούς, τους χαρακτήρες, τις πηγές έμπνευσης, το υφος γραφής, το νόημα του τίτλου, το πώς βρίσκω χρόνο για να γράφω, μέχρι και για το εξώφυλλο. Για το τελευταίο, θα συμπληρώσω κάτι που παρέλειψα στην παρουσίαση. Η αποβάθρα που εμφανίζεται είναι ταυτόχρονα μια κομμένη (ή ημιτελής) γέφυρα. Ο Αχιλλέας είπε ότι το βιβλίο, εν τέλει, είναι για γέφυρες. 


Ακολουθεί το κείμενο της δικής μου ομιλίας (στο περίπου: υπήρχε ένα χειρόγραφο από το οποίο κάπως ξέφυγα - και δεν κρατήσαμε transcript), εμπλουτισμένο με λίγα ακόμη αποσπάσματα του βιβλίου πέραν των όσων άκουσαν από κοντά οι δεκάδες παριστάμενοι, μεταξύ των οποίων και πολλά γνώριμα και αγαπημένα πρόσωπα - κάποια ήρθαν από δεκάδες ή εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά, σε μια μέρα με κακοκαιρία, επίσημη επίσκεψη Hollande και πορείες στο κέντρο, ενώ υπήρχαν και φίλοι που ξεκίνησαν να έρθουν και αποθαρρύνθηκαν από την πραγματικά δύσκολη κατάσταση. 


Με συγκίνησαν και όσα είπαμε από κοντά. Από τα πολλά και όμορφα λόγια, θα ξεχωρίσω την προτροπή μιας φίλης από την Πόλη, που μου ευχήθηκε, σε κάποιο μελλοντικό μου μυθιστόρημα, να γράψω για την άλλη "πινέζα στην καρδιά", την Επτάλοφο του Βοσπόρου. Δεν της απάντησα επιτόπου, αλλά η αλήθεια είναι ότι, το μυθιστόρημα που ξεκίνησα να γράφω (λίγο-λίγο κι αυτό) από πέρυσι, έχει και "άρωμα" Κωνσταντινούπολης. Δεν είναι κακή ιδέα να το ενισχύσω.


Ήταν μια αξέχαστη μέρα. Ευχαριστώ και πάλι!

















«[Η] αγάπη της [Μαρίας] για τα βαγόνια, τις ατμομηχανές και τις ράγες […] είχε ξεκινήσει από παλιά, από τα εικο­νογραφημένα βιβλία, πολύ πριν ο θείος Πόλυς φέρει το πρώτο μοντέλο σιδηροδρόμου από κάποιο απ’ τα πολλά ταξίδια του». [σελ. 9]

Είμαστε στην Κύπρο.

Εκείνη τη μέρα, παραμονή πρωτοχρονιάς 1952, αρχίζει Το Μάτι Του Ταύρου.

«Ούτε δύο χρόνια δεν είχαν περάσει από το ενωτικό δημοψήφισμα. Η Ελλάδα είχε αντιδράσει χλιαρά […]. Σχεδόν επιδεικτικά, […] την ίδια χρονιά είχε μπει μαζί με την Τουρκία στο ΝΑΤΟ». [σελ. 10]

Η Κύπρος εκείνη την εποχή έχει 80% Έλληνες και 20% Τούρκους.

Έχει Βενετσιάνικα τείχη. Έχει Βρετανό αφέντη.

Έχει χαλκό. Άλλωστε Κύπρος σημαίνει χαλκός, cuprum, copper.

Ο χαλκός εξάγεται. Ο σιδηρόδρομος του μεταλλείου κατεβαίνει με ράγες σε ένα λιμάνι, που λέγεται Καραβοστάσι.

Κι από εκεί η γραμμή συνεχίζει ανατολικά, ενώνοντας το νησί από άκρη σε άκρη. Λεύκα, Μόρφου, Λευκωσία, Αμμόχωστος.

Απ’ τους ίδιους τόπους που περνά σήμερα μια άλλη γραμμή. Που δεν ενώνει, αλλά χωρίζει.

Η Κύπρος είναι διαιρεμένη όσο τη θυμάμαι. Τα πρώτα πολιτικά γεγονότα που έχω στη μνήμη μου είναι αυτά του καλοκαιριού του ’74. Ένα καλοκαίρι που ξεκίνησε με ήσυχες μέρες, είχε και Μουντιάλ, που τότε το λέγανε WM γιατί γινόταν στη Γερμανία.

Ο κόσμος έβλεπε μπάλα – και μετά, χάθηκε η μπάλα.

Ήταν ένα παλαβό καλοκαίρι. Σε μια χώρα που έκανε του κεφαλιού της, μέχρι που χάθηκε το έδαφος κάτω από τα πόδια μας.

Ένα παλαβό καλοκαίρι ήταν και το φετινό. Μια παλαβή χρονιά. Σ’ αυτή την παλαβή χρονιά, όμως, ήρθε ο καιρός να κυκλοφορήσει Το Μάτι Του Ταύρου.

Και έτσι, η παλαβή χρονιά, έγινε χρονιά χαράς. Και η σημερινή μέρα, είναι μέρα χαράς.

Χαίρομαι που είστε εδώ, για να με στηρίξετε ή για να με γνωρίσετε.

Χαίρομαι που είμαι εδώ – εδώ στην Αθήνα. Την πόλη που με γέννησε – λίγο πιο πέρα από εδώ, στην Πατησίων – και με σπούδασε, στο μεγάλο της Πολυτεχνείο.

Νιώθω ότι είναι μια πόλη μεγαλόψυχη απέναντί μου, παρόλο που εγώ είμαι μάλλον αμφίθυμος απέναντί της. Μένω στο μακρινότερο προάστιό της, έτσι λέω: την Κόρινθο. Έρχομαι εδώ δυο-τρεις φορές τη βδομάδα. Τη γυροφέρνω. Αλλά δεν στέκομαι σ’ αυτή. Κινούμαι.

Το Μάτι Του Ταύρου είναι όλο κίνηση. Δώδεκα τόποι.

«Κινηματογραφικές» οι εναλλαγές, ίσως. Με τόσα πολλά εξωτερικά γυρίσματα, αν ποτέ γινόταν μια τέτοια ταινία, θα της τελείωνε ο προϋπολογισμός.

Μέχρι λοιπόν να γυριστεί η ταινία, προτείνω να διαβάσετε το βιβλίο.

Αν μη τι άλλο, είναι ένα low-budget ταξίδι. Ταξίδι για τον αναγνώστη, αλλά και για το συγγραφέα.

Γράφοντας ταξίδεψα ξανά στις αναμνήσεις. Περπάτησα ξανά στην προκυμαία της Σμύρνης και τους μέσα δρόμους του Κορδελιού, κάθησα κάτω από τα πλατάνια στο Γρίμποβο της Ναυπάκτου, ήπια την τσέχικη μπύρα μου στην Πράγα.

Ταξίδεψα όμως και με τη φαντασία. Κατ’ αρχήν στην Κύπρο. Παρόλο που μεγάλωσε με Κύπρο η γενιά μου, δεν έχω αξιωθεί να πάω στη Μεγαλόνησο. Ούτε στην Κέρκυρα. Σ’ αυτά τα δύο νησιά διαδραματίζεται το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας. Δυο νησιά που έχουν κάποια κοινά. Το Κάππα της Κύπρου και το Κάππα της Κέρκυρας. Και τα δύο Βήτα. Τα βενετσιάνικα τείχη και το βρετανό αφέντη.

Κι όταν έφυγε ο βρετανός αφέντης από την Κύπρο, το 1960, λίγο πολύ ξέρουμε τι έγινε. Με την Κύπρο μεγαλώσαμε, όπως είπα. Είναι η "πινέζα στην καρδιά", που μάθαμε στα κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας. Μας πονά.

Όταν όμως είχε φύγει ο βρετανός απ’ το Ιόνιο, έναν αιώνα νωρίτερα, τι έγινε;

Ο βρετανός άφησε στην Ελλάδα πολλά νησιά. Όχι μόνο τα Επτά. Κι όχι μόνο στο Ιόνιο. Τα νησιά έκτοτε είναι όλα ελληνικά. Εκτός από ένα.

«[Τ]η Σάσωνα, το βορειό­τερο από τα νησιά που έδωσαν σαν προίκα οι Βρετανοί στην Ελλάδα […] – ένα έδαφος που χάθηκε, άδο­ξα ίσως, τον καιρό που κερδήθηκαν πολλαπλάσιες εκτάσεις». [σελ. 38]

Ένα νησάκι πέρα από την Κέρκυρα, πέρα από τους Οθωνούς και την Ερεικούσα, που ανήκε στην Ελλάδα για πενήντα χρόνια, μέχρι το ’14 που ο Βενιζέλος – εννοώ το 1914 και τον Ελευθέριο Βενιζέλο – την έδωσε στην Αλβανία, ενώ η χώρα αποκόμιζε τεράστια εδαφικά οφέλη: Ήπειρο, Μακεδονία, Θράκη, νησιά, Κρήτη. Κάτι σαν αντιπαροχή.

Αυτή η σχετικά άγνωστη πτυχή, όπως και η εξίσου άγνωστη στον πολύ κόσμο ιστορία του κυπριακού σιδηροδρόμου, μου έδωσαν το φόντο για μια ιστορία μισού αιώνα.

Το Μάτι Του Ταύρου είναι ένα ταξίδι όχι μόνο στον τόπο αλλά και στο χρόνο.

Με σταθμούς ιστορικούς, όπως το ’74 – τη χρονιά της εισβολής – και το 2004, τη χρονιά της Ολυμπιάδας.

Αλλά ίσως οι πιο σημαντικές αλλαγές συμβαίνουν στα μέσα της δεκαετίας του '80 που αρχίζουμε να βλέπουμε την υπέρβαση κάποιων διαιρέσεων.

Φυσικών διαιρέσεων: είναι η χρονιά που κάποιοι άνθρωποι από το εξωτερικό πρότειναν για πρώτη φορά συγκεκριμένες, εφικτές λύσεις γεφύρωσης θαλάσσιων περασμάτων.

«Η Μεσόγει­ος δεν έχει τροπικές καταιγίδες ούτε καναδέζικες χιονοθύελλες, έχει όμως τα δικά της βίαια ξεσπάσματα του καιρού. Κι όταν έρθουν αυτά, ούτε αεροπλάνο ούτε πλοίο μπορεί να σε πάει στην ηπειρωτική χώρα. Τίποτα – εκτός ίσως από μία γέφυρα.
Οι γέφυρες όμως ακόμα ήταν στα χαρτιά, ή στα μυαλά λίγων ανθρώπων. Μόνο τα στενά που ήταν απολύτως στενά είχαν γεφυρωθεί στην Ελλάδα. Στην Κέρκυρα, όπως και στο Αντίρριο, κάτι τέτοιο δεν ήταν εύκολο. Ούτε όμως και αδύνατο – ήταν πεπεισμένοι γι’ αυτό οι προϊστάμενοι του Χριστόφο­ρου, που τον έστειλαν να δει από κοντά, αναγνωριστικά, τις δυνατότητες μιας ζεύξης στα δύο αυτά μέρη». [σελ. 101]

Αλλά και πολιτικών διαιρέσεων, μέσα στην Ελλάδα, στα Βαλκάνια, στην Ευρώπη:

«[Κ]άτι πήγαινε να αλλάξει. Η μέχρι τότε πραγ­ματικότητα των κλειστών συνόρων ήταν βολική. […] Μπορεί επίσημα η Ελ­λάδα και η Αλβανία να παρέμεναν σε εμπόλεμη κατάσταση, παρατείνοντας τα δεδομένα του Σαράντα μέχρι και τότε, όμως οι γεωπολιτικές συνθήκες άλλαζαν […].Ξαφνικά, ή όχι και τόσο ξαφνικά, ανακαλύφθηκε η Ήπειρος – με ήτα κεφαλαίο, όχι κάποια χαμένη Ατλαντίδα, αλλά η υπαρκτή, η πανάρχαια αλλά όχι τόσο προβεβλημένη γη του Πύρρου. [...] Η Ελλάδα, με λίγα λόγια, θύμιζε στην Αλβανία ότι εκείνη –όχι η εχθρική της Γιουγκοσλαβία, ούτε η Ιταλία με την οποία τη χώριζε μια θάλασσα– ήταν το παράθυρό της στον υπόλοιπο κόσμο. […] Η παρέα ήταν προβληματισμένη. Δεν μπορούσε κανείς να καταλάβει πού ακριβώς θα οδηγούσαν όλα αυτά κι αν θα ήταν για το καλό τους. «Θα μας φέρουν τους Αλβανούς», προέβλε­πε ο ένας. «Θα διώξουν τους Βορειοηπειρώτες», φοβόταν ο άλλος. «Μπας κι ανοίξουμε δουλειές εκεί πάνω;» αναρωτή­θηκε ένας τρίτος. Όλα ήταν δυνατά». [σελ. 105-107]

Τα μέσα της δεκαετίας του ’80, αθόρυβα, γέννησαν ιστορία, με αποτελέσματα που είδαμε αργότερα.

Παρά την τόση ιστορία, δεν ξέρω αν μπορούμε να πούμε «ιστορικό» το μυθιστόρημα, μου φαίνεται λίγο βαρύς αυτός ο τίτλος.

Δεν λείπουν τα ιστορικά πρόσωπα, σε όλη αυτή τη διαδρομή του μισού αιώνα που καλύπτει Το Μάτι Του Ταύρου.

Υπάρχει ένας νεώτερος Βενιζέλος, ο Σοφοκλής.
Και ένας φαλακρός τουρκοκύπριος ηγέτης, που τον προλάβαμε.
Και ο μυστηριώδης μεσιέ Τριανταφυλλίδης, που τον αναζητούν στο Παρίσι το ’74.
Οι πρωταγωνιστές όμως είναι αυτό που οι εκδότριές μου αποκαλούν «καθημερινούς ανθρώπους».

Για κάποιους απ’ αυτούς θα διαβάσετε στο οπισθόφυλλο.

Είναι άνθρωποι σε κίνηση.

Η Μαρία, που γυροφέρνει τη Λευκωσία και το τραίνο της.
Ο γοητευτικός συνωμότης Κώστας.
Ο λαμπρός επιστήμονας Χριστόφορος.

Και, εκτός οπισθοφύλλου:
Ο ταξιδεμένος θείος Πόλυς.
Ο δάσκαλος που έφυγε από τη Σμύρνη πριν την καταστροφή.
Και άλλοι ακόμη, με μεγαλύτερη έκπληξη για μένα ένα πρόσωπο που αυτονομήθηκε όσο έγραφα: ο αστυνόμος Χάρης Τσερτσεβές, που στο τέλος βρίσκει την άκρη του νήματος.

Αστυνομικό μυθιστόρημα; 
Αν με ρωτήσετε, δεν ξέρω τελικά τι είναι. Ιστορικό; Πολιτικό; Αστυνομικό; Τεχνικό; (Υπάρχουν τέτοια;)

Δύσκολα βάζεις ταμπέλες. Νομίζω αυτό ισχύει για όλα όσα γράφω, όπως ας πούμε για το μπλογκ, το Yankos Go-HomePage. Νομίζω ισχύει και για μένα.

Η μόνη σίγουρη ταμπέλα μου είναι ο Πειραιάς. Εκεί μεγάλωσα, εκεί ερωτεύτηκα, εκεί παντρεύτηκα.

Παρόλο που πρέπει να τα προσέχουμε αυτά, στην Αθήνα είμαστε, έχω και Παοκτζή δίπλα μου, πρέπει να το ομολογήσω: Μια μικρή πινελιά από Πειραιά, την έβαλα. Θα τη δείτε.

Δεν το παράκανα όμως. Δεν μ’ έπαιρνε. Γιατί καραδοκούν οι φίλοι μου, οι αμείλικτοι, που σε μια τέτοια περίπτωση την είχαν έτοιμη την παραλλαγή του τίτλου:

Το Μάτι Του Γαύρου.

Αυτούς λοιπόν τους αμείλικτους φίλους, και ειδικά αυτούς που σαν πειραματόζωα διάβασαν τα χειρόγραφα των βιβλίων μου, τους ευχαριστώ θερμά για την υπομονή και τη συμπαράστασή τους, όπως ευχαριστώ και:
  • Την Ευαγγελία και τα τρία μας παιδιά, που ήρθαν σήμερα από το μακρινό προάστιο
  • Την ευρύτερη οικογένεια
  • Τη Βίκυ Κάουλα και την Έφη Λάζου από τις εκδόσεις Ιβίσκος για την πολύ καλή συνεργασία
  • Τους οικοδεσπότες και προσωπικά τον κ. Χατζηιακώβου
  • Τον Αχιλλέα που μελλοντικά ελπίζω να γράψουμε κάτι από κοινού
  • Και όλους εσάς που με ακούσατε.
Καλή συνέχεια!

--
Η ιστοσελίδα των εκδόσεων ΙΒΙΣΚΟΣ, εδώ: www.iviskospublications.gr
Το μπλογκ του Αχιλλέα, εδώ: hekimoglou.blogspot.com
Περισσότερες φωτογραφίες από την εκδήλωση θα δείτε στο Facebook: www.facebook.com/yankodim

Δεν υπάρχουν σχόλια: