Γιόρτασα τα 48α γενέθλια με συναδέλφους από τρεις ηπείρους σε μια ιρλανδέζικη παμπ στο Κίεβο. Η Ο'Μπράιανς βρίσκεται στον επικλινή δρόμο που συνδέει το ύψωμα των χρυσαφένιων τρούλων με την επεισοδιακή πλατεία Μαϊντάν - τον τόπο των πρόσφατων διαδηλώσεων, με το Μέγαρο Τσαϊκόφσκι στη μια μεριά και το υπόγειο mall πλάι στα ΜακΝτόναλντς από την άλλη. Η πόλη δείχνει αυτοκρατορική σε πολλά της γνωρίσματα. Η παραδοσιακή της γειτονιά δεν έχει τους στενούς δρόμους της Πλάκας ή της βελιγραδιώτικης Skadarlija, αλλά ένα φαρδύ καλντερίμι - το οποίο ούτε που σκέφτηκα να κατέβω όταν ξαναεπισκέφθηκα την πόλη δυο μήνες αργότερα με αρνητικές θερμοκρασίες. Ο διερμηνέας Μιχαήλ με διαβεβαίωσε βαριεστημένα ότι η χιονόπτωση θα κρατούσε σχεδόν αδιάλειπτη για τουλάχιστον δέκα μέρες ακόμη.
Η άσπρη κουβέρτα θα μείνει και η υποδοχή της κάθε χρόνο αποτελεί ιεροτελεστία στο κέντρο οδικής συντήρησης στις παρυφές της πρωτεύουσας. Η τελευταία Κυριακή κάθε Οκτώβρη έχει οριστεί μέρα χειμερινής συντήρησης - ευκαιρία για το τελευταίο ομαδικό ποτό πριν τον πόλεμο με τα χιόνια. Ο στρατός του εκτελούντος χρέη, αγγλιστί acting ("and active" κατά το λογοπαίγνιο που μετέφρασε ατόφιο ο "Μάικλ") επικεφαλής της ομάδας παρατάσσεται με τα εκχιονιστικά στο σχηματισμό μιας ιδιότυπης ουκρανικής φάλαγγας. Ούτε ένα ούτε δύο αλλά πέντε φορτηγά με λεπίδα κινούνται λοξά ώστε να διώχνουν το χιόνι στο πλάι από ένα δρόμο πλάτους δύο λωρίδων. Το έκτο όχημα που ακολουθεί σκορπίζει αλάτι δεξιά κι αριστερά για να μην παγώσει ο καθαρισμένος δρόμος. Προσπαθώ να τους εξηγήσω ότι είναι μύθος πως στην Ελλάδα δεν υπάρχουν χιόνια, αλλά το μόνο που καταφέρνω είναι να μου κάνουν πλάκα ότι το μόνο πράγμα στην Ελλάδα που μπορεί να κάνει ένα δρόμο να γλιστρά είναι τα πεσμένα μανταρίνια.
Η βοηθητική βάση του δρόμου - μιας τετραλώριδης αρτηρίας από αυτές που συνδέουν τον κάμπο με τα Καρπάθια στα δυτικά - βρίσκεται σε ένα χωριό από τα πάμπολλα πεδινά. Οι εγκαταστάσεις της είναι υποτυπώδεις και λασπωμένες. "Δεν θα σου πλύνω τα παπούτσια", αστειεύεται ο "acting" και επιτέλους αποφασίζω να κάνω μεταβολή. Δεν έχω άλλωστε τίποτα καινούργιο να δω προχωρώντας προς το σωρό με την άμμο και το αλάτι. Προσπερνώντας την αποθήκη από τσιμεντόλιθους, που τη φυλά ένα δεμένο μαύρο σκυλί, μπαίνω στο διατηρητέο κτίριο, που μοιάζει περισσότερο με χάνι. Ήταν χάνι - τον καιρό της Μεγάλης Αικατερίνης, όπως μου είπαν, οι άμαξες από και προς τη Λιθουανία και την Αγία Πετρούπολη σταματούσαν εκεί. Στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο λειτούργησε ως ιατρικό κέντρο - μπορεί για τους Ναζί, τους Σοβιετικούς ή και τους δύο. Σήμερα μαζί με τη βάση συντήρησης συστεγάζει το τοπικό ταχυδρομικό γραφείο, η υπάλληλος του οποίου ευγενικά μας ρώτησε αν χρειαζόμασταν κάτι πριν σχολάσει, μετά το εξοντωτικό ωράριο που τελείωσε κάπου στη μία το μεσημέρι.
Ο τοπικός διαχειριστής συντήρησης στο ιστορικό κτίριο μου πρόσφερε νερό σε ένα φλιτζάνι προορισμένο για τσάι. Δεν άργησε να ακουστεί το αναμενόμενο αστείο για το νερό σαρανταδύο βαθμών - τη βότκα που θα ταίριαζε με το κρύο της ατμόσφαιρας. Ο συνάδελφος μηχανικός Ίγκορ μιλούσε για τις γιορτινές μέρες που άφηνε την οικογένειά του για να τρέξει να συντονίσει τον αποχιονισμό. Του είπα ότι στην Ελλάδα μια αντίστοιχη ομάδα εργαζομένων έχει πάνω κάτω τα ίδια "έθιμα".
Οι άνθρωποι με τα γούνινα καπέλα με άκουσαν με ενδιαφέρον να αφηγούμαι τις εμπειρίες μου από την Ελλάδα. Πριν φύγουμε ένας τους μου είπε πόση εντύπωση του έκανε μια καλοκαιρινή επίσκεψή του στη Βουλγαρία. Μπορούσε να συνεννοηθεί με τον κόσμο μια και είχαν τόσες πολλές κοινές λέξεις. Δυσκολεύτηκε να πιστέψει την πληροφορία ότι τα ελληνικά, παρά τη γειτονική γεωγραφία, δεν είναι σλάβική γλώσσα. Μπορώ να τον κατανοήσω - δεν διαφέρει σε πολύ από τους Αμερικάνους που δεν γνωρίζουν τα όρια Ευρώπης και Ασίας, ή και εμάς που συχνά θεωρούμε σλάβους συλλήβδην όλους τους πρώην ανατολικοευρωπαίους όπως τους Ούγγρους, Γεωργιανούς και πολίτες των βαλτικών χωρών.
Την τελευταία μου βραδιά συνδέθηκα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου και πάλι εμφανίστηκαν υποτιθέμενες δηλώσεις του Κίσινγκερ για την Ελλάδα. Αφού χαμογέλασα, θυμήθηκα ένα πραγματικό του άρθρο, γραμμένο πριν δυόμισι περίπου χρόνια, τον καιρό προσάρτησης της Κριμαίας. Δεν ξέρω αν η κοσμοθεωρία του έχει επηρεάσει το επιτελείο εξωτερικής πολιτικής του νέου Αμερικανού προέδρου. Ωστόσο οι προειδοποιήσεις του για την ιδιαιτερότητα της Ουκρανίας μου είχαν τότε φανεί εξαιρετικά νηφάλιες. Τις έχω στο μυαλό μου όποτε βλέπω την πληθώρα ευρωπαϊκών σημαιών στο Κίεβο και τον πίνακα αναχωρήσεων του Μπόρισπιλ που δεν έχει καμία πτήση προς Ρωσία - και όποτε ακούω τις ίδιες λέξεις με διαφορετική προφορά, ενίοτε από το ίδιο άτομο, στο πλαίσιο της γλώσσας-αχταρμά που λέγεται σούρζυκ, ρώσικα και ουκρανικά μπερδεμένα όπως ολόκληρη αυτή η κοινωνία των σαράντα και πλέον εκατομμυρίων, όπως όλοι μας σε τελευταία ανάλυση.
*Ο τίτλος είναι από στίχο του Red Army Blues (Waterboys)
Η άσπρη κουβέρτα θα μείνει και η υποδοχή της κάθε χρόνο αποτελεί ιεροτελεστία στο κέντρο οδικής συντήρησης στις παρυφές της πρωτεύουσας. Η τελευταία Κυριακή κάθε Οκτώβρη έχει οριστεί μέρα χειμερινής συντήρησης - ευκαιρία για το τελευταίο ομαδικό ποτό πριν τον πόλεμο με τα χιόνια. Ο στρατός του εκτελούντος χρέη, αγγλιστί acting ("and active" κατά το λογοπαίγνιο που μετέφρασε ατόφιο ο "Μάικλ") επικεφαλής της ομάδας παρατάσσεται με τα εκχιονιστικά στο σχηματισμό μιας ιδιότυπης ουκρανικής φάλαγγας. Ούτε ένα ούτε δύο αλλά πέντε φορτηγά με λεπίδα κινούνται λοξά ώστε να διώχνουν το χιόνι στο πλάι από ένα δρόμο πλάτους δύο λωρίδων. Το έκτο όχημα που ακολουθεί σκορπίζει αλάτι δεξιά κι αριστερά για να μην παγώσει ο καθαρισμένος δρόμος. Προσπαθώ να τους εξηγήσω ότι είναι μύθος πως στην Ελλάδα δεν υπάρχουν χιόνια, αλλά το μόνο που καταφέρνω είναι να μου κάνουν πλάκα ότι το μόνο πράγμα στην Ελλάδα που μπορεί να κάνει ένα δρόμο να γλιστρά είναι τα πεσμένα μανταρίνια.
Η βοηθητική βάση του δρόμου - μιας τετραλώριδης αρτηρίας από αυτές που συνδέουν τον κάμπο με τα Καρπάθια στα δυτικά - βρίσκεται σε ένα χωριό από τα πάμπολλα πεδινά. Οι εγκαταστάσεις της είναι υποτυπώδεις και λασπωμένες. "Δεν θα σου πλύνω τα παπούτσια", αστειεύεται ο "acting" και επιτέλους αποφασίζω να κάνω μεταβολή. Δεν έχω άλλωστε τίποτα καινούργιο να δω προχωρώντας προς το σωρό με την άμμο και το αλάτι. Προσπερνώντας την αποθήκη από τσιμεντόλιθους, που τη φυλά ένα δεμένο μαύρο σκυλί, μπαίνω στο διατηρητέο κτίριο, που μοιάζει περισσότερο με χάνι. Ήταν χάνι - τον καιρό της Μεγάλης Αικατερίνης, όπως μου είπαν, οι άμαξες από και προς τη Λιθουανία και την Αγία Πετρούπολη σταματούσαν εκεί. Στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο λειτούργησε ως ιατρικό κέντρο - μπορεί για τους Ναζί, τους Σοβιετικούς ή και τους δύο. Σήμερα μαζί με τη βάση συντήρησης συστεγάζει το τοπικό ταχυδρομικό γραφείο, η υπάλληλος του οποίου ευγενικά μας ρώτησε αν χρειαζόμασταν κάτι πριν σχολάσει, μετά το εξοντωτικό ωράριο που τελείωσε κάπου στη μία το μεσημέρι.
Ο τοπικός διαχειριστής συντήρησης στο ιστορικό κτίριο μου πρόσφερε νερό σε ένα φλιτζάνι προορισμένο για τσάι. Δεν άργησε να ακουστεί το αναμενόμενο αστείο για το νερό σαρανταδύο βαθμών - τη βότκα που θα ταίριαζε με το κρύο της ατμόσφαιρας. Ο συνάδελφος μηχανικός Ίγκορ μιλούσε για τις γιορτινές μέρες που άφηνε την οικογένειά του για να τρέξει να συντονίσει τον αποχιονισμό. Του είπα ότι στην Ελλάδα μια αντίστοιχη ομάδα εργαζομένων έχει πάνω κάτω τα ίδια "έθιμα".
Οι άνθρωποι με τα γούνινα καπέλα με άκουσαν με ενδιαφέρον να αφηγούμαι τις εμπειρίες μου από την Ελλάδα. Πριν φύγουμε ένας τους μου είπε πόση εντύπωση του έκανε μια καλοκαιρινή επίσκεψή του στη Βουλγαρία. Μπορούσε να συνεννοηθεί με τον κόσμο μια και είχαν τόσες πολλές κοινές λέξεις. Δυσκολεύτηκε να πιστέψει την πληροφορία ότι τα ελληνικά, παρά τη γειτονική γεωγραφία, δεν είναι σλάβική γλώσσα. Μπορώ να τον κατανοήσω - δεν διαφέρει σε πολύ από τους Αμερικάνους που δεν γνωρίζουν τα όρια Ευρώπης και Ασίας, ή και εμάς που συχνά θεωρούμε σλάβους συλλήβδην όλους τους πρώην ανατολικοευρωπαίους όπως τους Ούγγρους, Γεωργιανούς και πολίτες των βαλτικών χωρών.
Την τελευταία μου βραδιά συνδέθηκα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου και πάλι εμφανίστηκαν υποτιθέμενες δηλώσεις του Κίσινγκερ για την Ελλάδα. Αφού χαμογέλασα, θυμήθηκα ένα πραγματικό του άρθρο, γραμμένο πριν δυόμισι περίπου χρόνια, τον καιρό προσάρτησης της Κριμαίας. Δεν ξέρω αν η κοσμοθεωρία του έχει επηρεάσει το επιτελείο εξωτερικής πολιτικής του νέου Αμερικανού προέδρου. Ωστόσο οι προειδοποιήσεις του για την ιδιαιτερότητα της Ουκρανίας μου είχαν τότε φανεί εξαιρετικά νηφάλιες. Τις έχω στο μυαλό μου όποτε βλέπω την πληθώρα ευρωπαϊκών σημαιών στο Κίεβο και τον πίνακα αναχωρήσεων του Μπόρισπιλ που δεν έχει καμία πτήση προς Ρωσία - και όποτε ακούω τις ίδιες λέξεις με διαφορετική προφορά, ενίοτε από το ίδιο άτομο, στο πλαίσιο της γλώσσας-αχταρμά που λέγεται σούρζυκ, ρώσικα και ουκρανικά μπερδεμένα όπως ολόκληρη αυτή η κοινωνία των σαράντα και πλέον εκατομμυρίων, όπως όλοι μας σε τελευταία ανάλυση.
*Ο τίτλος είναι από στίχο του Red Army Blues (Waterboys)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου