Στις ΗΠΑ διατηρείται το πλειοψηφικό (winner-take-all) σύστημα σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις. Αυτό καθιστά μηδαμινές τις δυνατότητες εκλογής Προέδρου (ή ακόμη και εκλεκτόρων για τη δευτερογενή ψηφοφορία) από τρίτο κόμμα πλην Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων. Ωστόσο, ουκ ολίγες φορές - όχι μόνο παλιότερα που δεν είχε παγιωθεί ο δικομματισμός, αλλά και τις τελευταίες δεκαετίες - το άθροισμα των δύο μεγάλων απέχει λίγο ή περισσότερο από το 100%.
Ιδιαίτερα χαρακτηριστική περίπτωση ήταν ο Ρος Περό, ο μεγιστάνας που (σε αντίθεση με τον Ντόναλντ Τραμπ) κατέβηκε ανεξάρτητος και εκτιμάται ότι προσέλκυσε κυρίως Ρεπουμπλικάνους το 1992 και 1996, με αποτέλεσμα ο Μπιλ Κλίντον να εκλεγεί δις χωρίς να ξεπεράσει ποτέ το 50%. Μετά την εξαφάνιση αυτού του διάττοντα αστέρα, ποτέ δεν συγκεντρώθηκε διψήφιο ποσοστό από τρίτο υποψήφιο. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια συστηματικά ανεβαίνει η δύναμη συγκεκριμένων μικρών κομμάτων.
Για τα αμερικανικά δεδομένα μικρών: το Ελευθεριακό Κόμμα (Libertarian) με υποψήφιο τον Γκάρυ Τζόνσον πήρε σχεδόν 1.3 εκατομμύριαι ψήφους και ποσοστό 1%. Φέτος οι δημοσκοπήσεις έως τώρα δείχνουν ότι έχει πιθανότητα να ανεβάσει τις δυνάμεις του, προσελκύοντας δυσαρεστημένους από τον Τραμπ Ρεπουμπλικάνους.
Άραγε η Χίλλαρυ Κλίντον θα επωφεληθεί από τους Libertarians κατά παρόμοιο τρόπο όπως ο σύζυγός της από τον Περό; Θεωρητικά είναι δυνατό οι Ελευθεριακοί να κόψουν σε ορισμένες αμφιταλαντευόμενες (swing) πολιτείες το κρίσιμο ρεπουμπλικανικό ποσοστό που θα φέρει τελικά στην πρώτη θέση την υποψήφια των Δημοκρατικών. Ωστόσο, παρόμοια ζημιά μπορεί να πάθει και η ίδια η πρώην ΥΠ.ΕΞ. των ΗΠΑ, από το Πράσινο κόμμα, που κι αυτό φιλοδοξεί να ξεπεράσει το ψυχολογικό φράγμα του 1% - κάτι που συνέβη το 2000 με τον χαρισματικό Ralph Nader που πήρε 2.7%.
Οι απόψεις παγκοσμίως διίστανται για το αν αξίζει να δίνεται ισότιμη φωνή - μέσω μιας αναλογικής αντιπροσώπευσης - στα μικρότερα κόμματα, ή αν αντίθετα η δικαιοσύνη θα πρέπει να θυσιαστεί ώστε να αποφεύγεται η "ακυβερνησία". Με κάθε επιφύλαξη όσον αφορά την αξιοπιστία των εκτιμήσεων, ένα ιδιαίτερα πιθανό σενάριο φαίνεται πως είναι η οριακή πλειοψηφία στους εκλέκτορες και η συγκράτηση των δύο μεγάλων κάτω του 50% στη λαϊκή ψήφο. Όπως το 2000 έτσι και τώρα δεν προβλέπω σε μια τέτοια περίπτωση να τίθεται στα σοβαρά θέμα αλλαγής των διαδικασιών. Αν όμως συστηματικά ευδοκιμήσουν κόμματα με εκατομμύρια ψηφοφόρων σε όλη την επικράτεια των ΗΠΑ τα οποία θα μένουν χωρίς καμία αντιπροσώπευση, δεν αποκλείεται να γεννηθεί σοβαρός προβληματισμός, καθώς θα αυξάνονται οι πιθανότητες να εκλέγονται υποψήφιοι του σχετικώς πλειοψηφούντος, που θα είναι μειοψηφία στο γενικό σύνολο.
Όπως Ελλάδα, που με το μπόνους των 50 εδρών καταλήξαμε να μας κυβερνούν κόμματα με άθροισμα κάτω του 40%. Και μάλιστα κόμματα που ορκίζονταν στην Απλή ("και άδολη") Αναλογική - όμως μ' αυτά και μ' αυτά τελικά καθιέρωσαν κάτι που της μοιάζει (συμφεροντολογικά για να περιορίσουν την ήττα τους, όπως έκανε ο Ανδρέας Παπανδρέου το 1989) και άφησαν ως θιασώτες των (υπερ)ενισχυμένων συστημάτων πολλούς δεξιούς και νεοδεξιούς. Συμπεριλαμβανομένων όσων πριν λίγα χρόνια χρόνια, από τα "μετερίζια" μικρών κομμάτων, μάλλον δεν κραύγαζαν τόσο έντονα υπέρ αυτών των συστημάτων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου