18 Μαΐ 2015

"Δεν θα χρονίσει";

"Έως το καλοκαίρι θα πέσει!" Αυτό υποστήριζαν κάποιοι φίλοι για την κυβέρνηση Σύριζα-Ανέλ, τη νύχτα που ανακοινώθηκε ο συνασπισμός εξουσίας. Αυτή την πεποίθηση ή ελπίδα αντανακλούν και πολλά γραπτά του τετραμήνου που μεσολάβησε. Ο τόνος τους μου θυμίζει λιγάκι τις παθιασμένες αλλά αμήχανες διαβεβαιώσεις μεταξύ δεξιών στις αρχές του 1982, που ενθάρρυναν ο ένας τον άλλον λέγοντας ότι "δεν θα χρονίσει" η κυβέρνηση του Ανδρέα. Οι εποχές διαφέρουν βέβαια και ο ενθουσιασμός των σημερινών φιλοκυβερνητικών είναι συγκρατημένος. Δεδομένου ότι από το 2007 και μετά καμία κυβέρνηση δεν έχει σταθεί πάνω από δυόμισι περίπου χρόνια, ακόμη κι αυτοί που ετοιμάζουν τις βαλίτσες τους για νέα κυβερνητικά πόστα ρωτάνε εδώ κι εκεί, εν όψει μετοικήσεων: "Μήπως καλύτερα να αναζητήσω επιπλωμένο διαμέρισμα;" Ούτε κι αυτοί πιστεύουν στη μακροβιότητα της κυβέρνησης, τουλάχιστον όχι τόσο ώστε να προγραμματίσουν τη ζωή τους με ορίζοντα τετραετίας.

Κι εκεί έρχονται οι δημοσκοπήσεις που στο βασικό τους ερώτημα, αυτό της πρόθεσης ψήφου, δίνουν απάντηση που κάθε άλλο παρά προοιωνίζεται κυβερνητική αστάθεια. Παρόλο που, στα λεγόμενα "ποιοτικά στοιχεία", διαπιστώνει κανείς ανυπομονησία και "κόκκινη γραμμή" υπέρ ευρωζώνης, απέναντι στη νέα κυβέρνηση είναι εμφανής η διάθεση να δοθεί πίστωση χρόνου. Αν προσέξουμε δε και τα ποσοστά της αντιπολίτευσης, μιλάμε περίπου για φιλοκυβερνητικό μήνα του μέλιτος. Αυτός είναι σίγουρο ότι δεν μπορεί να κρατήσει τέσσερα χρόνια. Ο Σύριζα όμως, ως κυρίαρχη πολιτική δύναμη, μπορεί και παραμπορεί. Για τους εξής λόγους:

(1) Δεν υποχρεώνεται να δοκιμαστεί σε καμία ενδιάμεση εκλογική διαδικασία. Οι επόμενες τοπικές και ευρωπαϊκές εκλογές είναι μετά την απώτατη λήξη της παρούσας βουλής.

(2) Η ψυχολογική διαίρεση ως προς το μνημόνιο παραμένει πολύ ισχυρή. Ακόμη και την εμφανή υποκρισία και παραπλάνηση (θεσμοί/εταίροι αντί για τρόικα, πρόγραμμα αντί για μνημόνιο, θέτουμε τα ζητήματα αποζημιώσεων/Ελγινείων θάβοντάς τα ταυτόχρονα κ.λπ.) ο φιλοκυβερνητικός κόσμος τη δέχεται διότι την ακούει από τα χείλη αυτών που εμπιστεύεται. Και τους εμπιστεύεται διότι τους βλέπει να κάνουν κινήσεις -έστω ανούσιες- για την τιμή των όπλων, αλλά και γιατί η αποδόμηση αυτών των κινήσεων προέρχεται από μνημονιακούς, δεξιοπασόκους, "[νεο]φιλελέ" δηλ. από εκείνους που ό,τι και να λένε, για το φιλοκυβερνητικό ακροατήριο είναι μπούρδες.

[3] Τα πράγματα κινούνται πολύ αργά, η Ευρώπη σαφέστατα φοβάται να κάνει ρήξη κι η κυβέρνηση το εκμεταλλεύεται αυτό σπρώχνοντας τα πράγματα στα όριά τους. Οι ζημιές στην οικονομία από την αβεβαιότητα άρχισαν ήδη να φαίνονται. Όσο όμως είναι οριακές και δεν σταματά να πληρώνει μισθούς/συντάξεις το δημόσιο, φαίνονται διαχειρίσιμες πολιτικά. Ο βρεγμένος (στο -30% του ΑΕΠ από την αρχή της κρίσης), τη βροχή (της αναβολής της ανάκαμψης) δεν τη φοβάται. Χώρια που αντικειμενικά η προηγούμενη κυβέρνηση δεν είχε success story, όπως ισχυριζόταν. Το ότι δεν έβγαινε το πρόγραμμα ήταν άλλωστε και ο λόγος που κάθησε να χάσει (εκκρεμούσης της θεσμικής αξιολόγησης) και συμπίεσε την παράταση του μνημονίου, για να δώσει στους επόμενους την καυτή πατάτα, όπως και άλλες τέτοιες - βλ. δίκη Χρυσής Αυγής.

[4] Αν δεχτούμε τους συσχετισμούς ως έχουν, ο Σύριζα είναι σε εξαιρετικά καλή θέση στο πολιτικό φάσμα, ώστε να συμμαχήσει είτε ad hoc είτε στρατηγικά με οποιαδήποτε σχεδόν πολιτική δύναμη. Με το Ποτάμι είναι προφανές ότι υπάρχει ένα αμοιβαίο κλείσιμο ματιού. Το Πασόκ κάποιες φορές δείχνει πρόθυμο να παρακαλέσει. Με το ΚΚΕ υπάρχει πάντα η κοινή αριστερή γλώσσα παρά τον ανταγωνισμό. Και με τη ΝΔ αλλά και τον πέραν αυτής δεξιό χώρο χτίζονται γέφυρες κατά περίπτωση (ΠτΔ και καραμανλικοί, "ισονομία" απέναντι στη Χρυσή Αυγή). Αυτό δεν μεταφράζεται εύκολα σε πρακτική στήριξη, όπως ξέρουμε, αλλά ο Σύριζα δείχνει να έχει επίγνωση της μη αυτοδυναμίας του - σε αντίθεση με το Πασόκ του παρελθόντος, που έμεινε ηγεμονικό επειδή πίστευε ότι οι κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες (με λαϊκή ψήφο 40-κάτι τοις εκατό) κρατάνε για πάντα.

[5] Ας μην ξεχνάμε ότι ο Σύριζα χτίζει τη νέα κεντροαριστερή παράταξη. Οι διάφορες ΠΑΣΚ με τον ένα ή τον άλλο τρόπο μπαίνουν κάτω από τη νέα κυβερνητική ομπρέλα - είτε μιλάμε για τη μαγιά των πλατειών είτε για αυτούς που ακολουθούν τους σημερινούς πασοκογενείς υπουργούς (ειδικά κάποιους με Ρ στο δισύλλαβο επώνυμό τους). Ας μην παραγνωρίζουμε ότι το εκλογικό σώμα που λειτουργεί παραταξιακά, πολύ λίγο νοιάζεται για τη συνέπεια απόψεων, τις "κωλοτούμπες" και άλλα τέτοια. Ενδιαφέρεται όμως ιδιαίτερα για την ύπαρξη ενός μπλοκ, αναγκαστικά ετερόκλητου (το Πασόκ και η ΝΔ στις δόξες τους, άλλωστε, κάθε άλλο παρά ομοιογενείς χώροι ήταν), που θα του λέει αυτά που θέλει να ακούσει και ταυτόχρονα θα εκμεταλλεύεται τη μαζικότητα και τη δύναμή του (δηλ. το ότι είναι σήμερα στην εξουσία και τη γενικότερη δημοσκοπική κ.λπ. ηγεμονία) για να του δίνει και κανένα πρακτικό αντάλλαγμα.

Εκεί που είμαστε, τα παραπάνω θα κριθούν από την αποφασιστικότητα που θα δείξει ο Τσίπρας και η ηγετική ομάδα, ώστε να διαχειριστούν τις δυσαρέσκειες του (αναπόφευκτου, κατ' εμέ) ευρωπαϊκού deal, με τρόπο ώστε το ισοζύγιο να είναι θετικό. Γίνεται λόγος για νέες εκλογές ή δημοψήφισμα, αλλά -λαμβάνοντας υπόψη τα ρίσκα που έχει κάτι τέτοιο- αξίζει να δούμε αν (και κυρίως πότε) θα γίνει ανοιχτό συνέδριο στο οποίο θα επιχειρηθεί να αποτυπωθεί εσωτερικά στο Σύριζα αυτή η νέα κεντροαριστερή παράταξη.

Δεν υπάρχουν σχόλια: