Ποτάμι και Γέφυρα

"Δεν θέλω να γίνω ο Τσίπρας της Κροατίας", δηλώνει ο ηγέτης του νέου κόμματος MOST, που κέρδισε 13% στις εκλογές της 8ης Νοεμβρίου και διεκδικεί ρυθμιστικό ρόλο.

Παρά την παραπλήσια ηλικία (ο Μπόζο Πέτροφ γεννήθηκε το 1979) εμείς στην Ελλάδα δύσκολα θα τον αποκαλούσαμε Κροάτη Τσίπρα.

Ούτε καν Κροάτη - η κατάληξη -οφ παραπέμπει σε άλλη πρώην γιουγκοσλαβική δημοκρατία, τη νοτιότερη, ξέρετε.

Είναι όμως βέρος Κροάτης, Δαλματός μάλιστα - από λαϊκή καθολική οικογένεια όπως διαβάζω, χωρίς κομματικές δεσμεύσεις στο παρελθόν. Τα χαρακτηριστικά ενός Τσίπρα (πρώην κνίτης και δεδηλωμένος άθεος) είναι εντελώς διαφορετικά.

Και ψυχίατρος, σαν το Σερβοβόσνιο Ράντοβαν αλλά με πολύ λιγότερο εθνικισμό - κάπου μεταξύ δεξιάς και αριστεράς, έτσι ασαφώς, τοποθετεί τον εαυτό του ο Μπόζο.

Όσο εσείς θα μαντεύετε ποιος είναι ο αντίστοιχος Έλληνας Μπόζο, θυμηθείτε ότι αυτό το σύνηθες σλάβικο χαϊδευτικό (από το Μπόζινταρ μάλλον) συμπίπτει με δημοφιλή παιδικό ήρωα των προηγούμενων γενεών, της δικής μου συμπεριλαμβανομένης. Δεν γνωρίζω αν οι αμερικανοί εμπνευστές του κλόουν Μπόζο είχαν κάποιον σλάβο στο μυαλό τους. Ξέρω όμως ότι η μακρά παρουσία αυτού του χαρακτήρα στην τηλεοπτική πραγματικότητα των ΗΠΑ έδωσε μια συγκεκριμένη, απαξιωτική σημασία σε αυτό το όνομα - και μάλιστα, στο πλαίσιο της ύψιστης πολιτικής αντιπαράθεσης αυτής της χώρας.

Λίγο πριν τις προεδρικές εκλογές του 1992, ο πατέρας Τζωρτζ Μπους αποκάλεσε μπόζο (bozos, στον πληθυντικό) το ζεύγος των πολιτικών του αντιπάλων, Μπιλ Κλίντον και Αλ Γκορ. "Η σκυλίτσα μου η Μίλι σκαμπάζει από εξωτερική πολιτική πιο πολύ απ' ό,τι αυτοί οι δύο μπόζο", δήλωσε ο τότε πρόεδρος. Σε άρθρο τους οι New York Times τον κατακρίνουν ότι, μεταξύ άλλων, άφησε αβοήθητους τους Βόσνιους απέναντι στους Σέρβους και (ναι) Κροάτες που τους "έσφαζαν" επί ένα χρόνο ήδη. "Ποιος είναι ο μπόζο;" αναρωτιέται διαρκώς ο αρθρογράφος της εφημερίδας.

Ο σημερινός Κροάτης Μπόζο, φλερτάροντας με τα δύο μεγάλα κόμματα στα δεξιά και αριστερά του, ζει τα "15 λεπτά" δημοσιότητας, που μπορεί να γίνουν και 15 βδομάδες: σε αντίθεση με τα πιεστικά τριήμερα των ελληνικών διερευνητικών εντολών, η Κροάτισσα ΠτΔ δεν έχει αυστηρό χρονικό περιορισμό ως προς το πότε θα θεωρήσει ότι ναυάγησε η διαδικασία. Κι έτσι τα φώτα της δημοσιότητας πέφτουν πάνω στα ελάχιστα εντυπωσιακά γραφεία (δείτε αποκλειστική φωτό) του κόμματος MOST, κάπου στο κέντρο-απόκεντρο της πόλης (Σεβαστουπόλεως των Αμπελοκήπων, ας πούμε).

Ξέχασα να σας πω: Most σημαίνει Γέφυρα. Νομίζω ότι απ' όποια μεριά κι αν το δει κανείς (εκλογικό ποσοστό, προσέλκυση προσοχής, σημασιολογία), το κόμμα του Μπόζο σίγουρα είναι πάνω από το Ποτάμι.

Next stop

Η επόμενη στάση δεν θα ήταν εφικτή χωρίς όλες τις προηγούμενες.

Η επόμενη στάση δεν είναι η τελευταία.

Η επόμενη στάση είναι αυτή που βλέπετε. Έβαλα το όνομά της, Strojarska, στο μεταφραστή της Google. Μου βγάζει "Engineering". Εδώ είμαστε. Καιρός ήταν.

Από τον Ιανουάριο του 2016, ο Yanko δεν θα είναι [ο] μόνος. Θα έχει πολλούς ομόηχους πλέον στην καινούργια πόλη - το Ζάγκρεμπ είναι γεμάτο Γιάνκο(υς). Συν τη διαδικτυακή παρέα που θα διαβάζει ανταποκρίσεις. Και όλους όσοι έδειξαν, με διαφορετικό τρόπο ο καθένας, την αγάπη τους.

Ξέρω ότι σας έπρηξα με την πρόσφατη παρουσίαση του βιβλίου. Επανέρχομαι για ένα και μόνο λόγο. Με κάποιο μαγικό τρόπο, στους επισκέπτες εκείνης της βροχερής μέρας εκπροσωπήθηκαν όλες οι φάσεις και πτυχές της ζωής μου. Την είδα να περνά μπροστά μου (με την καλή έννοια). Η γειτονιά, το σχολείο, η σχολή, οι δουλειές, οι πόλεις, η οικογένεια. Όπου κι αν εί(μα)στε, με συντροφεύετε στην ανάγκη, στη χαρά, και πάντα.

Ευχαριστώ. Συνεχίζουμε.

Ο καναπές

Δεκαετία του 1920, κάπου στην Αφρική. Μάταια θα ψάξεις το χαμόγελο στα πρόσωπα του ζευγαριού. Δείχνουν ανήσυχοι, έτοιμοι να πάνε παραπέρα, μέχρι και πρόθυμοι γι' αυτό - τουλάχιστον ο μπαρμπα-Γιάννης. 

Είναι όρθιοι. Δεν θυμάμαι φωτογραφία τους σε καναπέ, ούτε γαμήλια ούτε καμιά άλλη. Ίσως να μη συνήθιζαν οι φωτογράφοι τέτοιες πόζες, ή το πιθανότερο υπήρχαν και δεν έτυχε να δω ή να συγκρατήσω καμιά. 

Τα 96 χρόνια ζωής σίγουρα θα περιελάμβαναν φάσεις άνεσης, στιγμές έστω. Τις αξίζουμε στο τέλος. Ο νοερός ή πραγματικός καναπές μας περιμένει στη θέση του, ακόμη κι αν ακολουθώντας παλιά ή και αρχαία παραδείγματα αποφασίζουμε κάποτε να σηκωθούμε απ' αυτόν και να ακολουθήσουμε το δρόμο - για ένα σημείο μακρινό, αόρατο από την κάμερα αλλά υπαρκτό, συναρπαστικό και συγκεκριμένο, όπως προδίδει το έντονο μα και συναισθηματικό βλέμμα του συνονόματου παππού.

Ο νέος αταβισμός

Στις εκλογές της ΝΔ αντιλαμβάνομαι δύο διαφορετικές (αντιτιθέμενες) τάσεις.

Η μία: Ένας κόσμος που είναι έτοιμος να ψηφίσει τον Απόστολο Τζιτζικώστα ως "νέο". Ηλικιακά είναι πράγματι ο νεώτερος - γεννημένος το '78. Σε αντίθεση με τους άλλους 3, δεν έχει διατελέσει υπουργός. Αυτό σήμερα φαίνεται ότι είναι μεγάλο αβαντάζ απέναντι σε Μεϊμαράκη, Μητσοτάκη και Γεωργιάδη, τις φάτσες που φάγαμε στη μάπα. 

Το εκπληκτικό ποσοστό 71% (από 33% στον πρώτο γύρο) που πήρε ο Τζιτζικώστας στις περιφερειακές εκλογές Κεντρικής Μακεδονίας του 2014, έναντι του επίσημου νεοδημοκράτη (κόουτς) Γιάννη Ιωαννίδη, δείχνει ότι έχει μια γερή βάση υποστήριξης σε μια περιοχή-προπύργιο για την ελληνική Δεξιά. Η ψήφος για το "νέο" έχει ταυτόχρονα κάτι το αταβιστικό. Ο Τζιτζικώστας θυμίζει αυτό που ήταν κάποτε ο Σαμαράς: ελληνορθόδοξος πατριώτης με σφραγίδα, από καλή οικογένεια με καλές, διεθνείς σπουδές - και άνθρωπος του περιβάλλοντος Αβέρωφ με μια εσάνς φιλομοναρχισμού (ο πατέρας Τζιτζικώστας ήταν προσωπικός φίλος του Κωνσταντίνου ΙΓ'). 

Απέναντι στα παραπάνω βλέπω (στο timeline και το περιβάλλον μου, τουλάχιστον) την άλλη τάση. Ανθρώπους εκτός μηχανισμών ΝΔ (ή και εγνωσμένους αντιδεξιούς) να δείχνουν απρόσμενο ενδιαφέρον για τις εσωκομματικές εκλογές. Αυτό δείχνει πρώτα και κύρια την ανάγκη πολλών για στήριγμα, αντίβαρο απέναντι στον παραλογισμό των Συριζανέλ. (Παρένθεση: Να δω πότε θα καταλάβουμε ότι ο παραλογισμός είναι πρωτίστως στον εκλογικό νόμο που επιτρέπει σε δυνάμεις του 39% να κυβερνούν μια χώρα.) Η ΝΔ παραμένει η μόνη συμπαγής πολιτική δύναμη της σημερινής αντιπολίτευσης. 

Πολλοί απ' αυτούς τους γνωστούς μου δηλώνουν ότι θα γίνουν μέλη της ΝΔ - διότι μέλος γίνεσαι, όχι φίλος α-λα ΓΑΠ, αποδέχεσαι τις αρχές και τις θέσεις του κόμματος όταν πας και πληρώνεις τα 3 ευρώ - μόνο και μόνο για να στηρίξουν τον Κυριάκο ή οποιονδήποτε άλλον προκειμένου να μη βγει ο "G.G.K." ή "Τόλης" (Τζιτζικώστας). Δυστυχώς όμως δεν βλέπω να υπάρχει το θάρρος για να στηριχθούν, συγκροτημένα, πολιτικές θέσεις απέναντι στα εθνικ(ιστικ)ά, πατριωτικά και "κοινωνικά" αυτονόητα του φερόμενου ως πουλέν του Άνθιμου. Διαβάζω μόνο κριτική εναντίον του Τζιτζικώστα. Συμφωνώ με την αγανάκτηση για το κατάπτυστο "τεστ" (που αν δώσεις νορμάλ απαντήσεις βγάζει ότι ταυτίζεσαι με τον νυν περιφερειάρχη), αλλά επιτρέψτε μου να πω ότι διάφορα άλλα που προβάλλονται δεν είναι καθοριστικά. Ειδικά το ασυμβίβαστο, δηλ. το ότι ο Τζιτζικώστας δεν μπορεί να εκλεγεί βουλευτής άπαξ και παραιτηθεί από περιφερειάρχης. Και λοιπόν; Το να είσαι εξωκοινοβουλευτικός δεν σε εμποδίζει να ηγηθείς κόμματος ή να γίνεις πρωθυπουργός. Μπορεί μάλιστα το να είσαι εκτός Βουλής, εκτός αυτής της Βουλής, να είναι πλεονέκτημα. Σίγουρα ποντάρει και εκεί ο Τζιτζικώστας, όταν μεταξύ των ερωτημάτων του διαβόητου στημένου τεστ συγκαταλέγει το δίλημμα "μέσα στον κόσμο ή μέσα στη βουλή" - χωρίς κεφαλαίο βήτα, μάλιστα, κάτι που νομίζω ότι δεν επελέγη τυχαία.

Το ελληνικό ερωτ(ηματ)ικό

Αδημοσίευτο (από όσο γνωρίζω) κείμενό μου, που μου είχε ζητηθεί να γράψω για το ελληνικό ερωτηματικό και το αν "απειλείται από την τεχνολογία". 

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΡΩΤ(ΗΜΑΤ)ΙΚΟ

Γιάννης (Yanko) Δημητρόπουλος

Αντίθετα με τους φόβους που ενίοτε εκφράζονται, η τεχνολογία του τελευταίου μισού αιώνα, αυτή με τα κομπιούτερ, δεν απειλεί καθόλου τα ελληνικά σημεία στίξης – ούτε γενικότερα το αλφάβητο και τη γλώσσα μας. Εδώ και πολλά χρόνια οι επεξεργαστές κειμένου σε υπολογιστές αλλά και στα “έξυπνα” κινητά τηλέφωνα υποστηρίζουν όλα τα ελληνικά γράμματα και σημεία στίξης. Όλοι (θα έπρεπε να) ξέρουμε ότι το ελληνικό ερωτηματικό εμφανίζεται όταν έχουμε γυρίσει στο ελληνικό πληκτρολόγιο και πατάμε το Q με το μικρό αριστερό δαχτυλάκι. Με μεγάλη χαρά βλέπω ότι στο κινητό μου η άνω τελεία συνυπάρχει με τα άλλα σημεία στίξης της γλώσσας μας, αλλά και στον κειμενογράφο του υπολογιστή αξιοποίησα τη δυνατότητα να τη συμπεριλάβω στις συντομεύσεις, μαζί με κάποια ξενόγλωσσα φωνήεντα που δεν χωράνε στο βασικό πληκτρολόγιο. Και έχω φίλους φιλολόγους και ιστορικούς που άνετα χρησιμοποιούν όποτε θέλουν το πολυτονικό σύστημα, με την προσθήκη μιας ακόμη επιλογής στο πληκτρολόγιό τους. [Ἁπλῶς βαριέμαι νὰ τὸ μάθω· ἀλλιῶς, νομίζετε πὼς δὲν θὰ τὸ χρησιμοποιούσα καὶ ὁ ἴδιος;]

Όπως αποδεικνύουν μεταξύ άλλων επιτυχημένοι νεολογισμοί που αγκαλιάστηκαν από τους Έλληνες χρήστες υπολογιστών και κινητών (ποιος ήξερε πριν από τριάντα χρόνια τις κατεξοχήν τεχνικές λέξεις περιαγωγή και σαρωτής;), η τεχνολογία είναι σε θέση να κάνει ευκολότερες, όχι δυσκολότερες, τις προοπτικές διάσωσης αλλά και άνθησης της γλώσσας μας. Με μία βασική προϋπόθεση: το δικό μας ενδιαφέρον. Ο σεβασμός στη γλώσσα και την καλή της χρήση (που βέβαια καλλιεργείται με την κατάλληλη παιδεία, σχολική και όχι μόνο) είναι αυτός που θα γεννήσει τη ζήτηση για βελτιωμένα εργαλεία υποστήριξης της σωστής χρήσης της, όπως π.χ. πληκτρολόγια και ορθογράφους. Κανένας “στυγνός ιδιώτης” παραγωγός υλικού ή λογισμικού δεν θα έχει συμφέρον να αγνοήσει την επιθυμία του κοινού του να γράφει τα ελληνικά σωστά. Καμία τεχνολογία δεν θα επιβάλει στην ελληνική γλώσσα το λατινικό ερωτηματικό – που κι αυτό βέβαια ιστορικό είναι, όσο και το δικό μας: αμφότερα χρονολογούνται από τον 8^ο μ.Χ. αιώνα περίπου (σύμφωνα με τον Sir Edward M. Thomson, An Introduction to Greek and Latin Palaeography, Clarendon Press, Oxford, 1912).

Δεν είναι λοιπόν πανάρχαιο το ελληνικό ερωτηματικό; Όχι – αλλά τι μ’αυτό; Εμείς το αγαπάμε πάντα, και μάλιστα λίγο παραπάνω από τα ερωτηματικά του υπόλοιπου κόσμου. Όχι μόνο γιατί είναι δικό μας· αλλά και γιατί, ως λέξη, εμπεριέχει το ερωτικό.

Το κομμένο ρεύμα (πασαλιμανιώτικο παραλήρημα)

Εκεί που πάρκαρα δεν υπήρχε το παλιό πιάνο-μπαρ, ούτε άλλο ίχνος ζωής, πέρα από μια εξωτερική μονάδα κλιματιστικού που έβγαζε κρύο αέρα στη γλυκιά φθινοπωρινή βραδιά. Είχα ανάγκη φρέσκο αέρα αλλά όχι κι έτσι. Στρίψαμε αριστερά κι είδαμε έκπληκτοι έναν γιγάντιο Σνούπυ μπροστά στο ανακαινισμένο παλιό σινεμά, τη μόνη από τις αίθουσες της μαγικής γειτονιάς που λειτουργεί ακόμα. Ο σκύλος βγήκε φωτογραφία με τα παιδιά και συνέχισε να προμοτάρει την ταινία. Coming soon to a theater near you, αλλά στο επόμενο τετράγωνο μας περίμενε ήδη ένα θέατρο, δυόμιση χιλιάδων χρόνων. Δεν είναι Επίδαυρος ή Άσπενδος μα θα μπορούσε να είναι τουλάχιστον Τελμησσός, με θέα στην παραλία, αν έλειπε το χτισμένο οικοδομικό τετράγωνο με το σινεμά, το πιάνο-μπαρ και το επίσης κλειστό κινέζικο. Διχασμένος πάντοτε ανάμεσα στις μνήμες της πόλης που με μεγάλωσε και στην ουτοπία της καλύτερης μορφής που θα μπορούσε αυτή να έχει. Αν το Τάιμ και το Τατού και το Βάιχχαρτ ήταν αρχοντικά σαν το Ακταίο της Καλαμαριάς ή παράγκες σαν το Μπητς Μπαρ της Περίσσας του '90, τότε κι εμείς οι άβερετζ θαμώνες ίσως δεν θα ήμασταν Γεωργία, Αντρέας, Άρης, Αλέξανδρος, Δημήτρης, Ζέτα, Μανώλης, Ευαγγελία και Γιάννης. Δεν μπορείς όμως να τα αλλάξεις όλα. Μερικά δεν θέλεις να τα αλλάξεις. Δεν θα μου κακόπεφτε ούτε και στην παραμυθένια μου Ζέα ο ίδιος Όμιλος Ερετών, η ίδια Λέσχη του Θρύλου, η ίδια Αγία Αικατερίνη με το τεταρτοκύκλιο του Τσίλερ απέναντι, η ίδια πάνω-κάτω γέφυρα πάνω απ' τα βρωμόνερα - με κέφαλους (ή λαβράκια) και όχι (Χ)χειμερινούς (Κ)κολυμβητές, μια κι έκλεισε ο (η;) Μυροβόλος κάτω από το Γαλλικό. Το πρώην Γαλλικό, κάποιο ίδρυμα φιλοξενεί τώρα με εκθέματα. Συγκρίνοντας με το παλιό μαθητικό λεφούσι, οι επισκέπτες σήμερα μάλλον θα φαντάζουν λίγοι - σε κάθε περίπτωση όμως θα είναι περισσότεροι απ' το γειτονικό φροντιστήριο γερμανικής του Θωμά, που δεν έχει πια επιγραφές και το μοναδικό του σημάδι ανθρώπινης δραστηριότητας ήταν ένα χαρτάκι της Δεδδηέ στην πόρτα, μάλλον για το κομμένο ρεύμα.

Πάτρα, τραίνο και λιμάνι

Από τη δεκαετία του '90 τουλάχιστον σχεδιαζόταν η ολοκλήρωση του σιδηροδρομικού άξονα υψηλών ταχυτήτων ανάμεσα στα τρία μεγάλα πολεοδομικά συγκροτήματα της χώρας (ΠΑΘΕ).

Οι καθυστερήσεις είναι παντού μεγάλες και οι αιτίες τους πολλές. Η μεγαλύτερη καθυστέρηση αφορά την απόληξη του τραίνου στην Πάτρα, όπου ήδη από τον καιρό που κατοικούσα στην πόλη (προ δεκαετίας) είχε ξεκινήσει η ατέρμονη συζήτηση για το πώς θα διέρχεται η γραμμή υψηλών ταχυτήτων (ΣΓΥΤ) από την πόλη.

Η πόλη ακόμη δεν έχει αποφασίσει αν θέλει το τραίνο να περνά από το κέντρο της (κυκλοφορούν και απόψεις για περιμετρική χάραξη) και με ποιο κόστος (υπόγεια γραμμή ή επιφανειακές ράγες που θα αποτελούν ένα ακόμη φράγμα ανάμεσα στην πόλη και το θαλάσσιο μέτωπό της).

Η κατάσταση περιπλέκεται από το ότι το λιμάνι της πόλης εδώ και λίγα χρόνια έχει μεταφερθεί (εν μέρει) σε νέα θέση μακριά από το κέντρο. Η θέση αυτή είναι στα νοτιοδυτικά της πόλης, που σημαίνει ότι ο ερχόμενος από την Αθήνα πρέπει να διασχίσει ή να παρακάμψει το κέντρο. Προκαλεί αίσθηση το ότι προολυμπιακά η χώρα επένδυσε σε νέο σταθμό επιβατών στο παλιό λιμάνι (στη βορειοανατολική πλευρά), όπως και το ότι το νέο αυτό λιμάνι είναι μικρότερο συνολικά από το παλιό.

Υποτίθεται ότι στο πλαίσιο του μακροπρόθεσμου σχεδιασμού του λιμένα Πάτρας η εικόνα θα είναι εντελώς διαφορετική. Το γνήσιο ερώτημα είναι, πότε ακριβώς ελπίζεται -ρεαλιστικά- ότι θα ολοκληρωθεί η ανάπτυξη του λιμανιού; Με βάση ποιο πρόγραμμα επενδύσεων, ποιες προβλέψεις κίνησης;

Επειδή στη σημερινή Ελλάδα είναι πιθανότερο να παγώσουν τα μεγαλεπήβολα πλάνα και να αναγκαστούμε να μείνουμε ικανοποιημένοι με ό,τι έχει ήδη γίνει, κοιτώντας να το αξιοποιήσουμε (μη χαθεί έστω και αυτό, το ελλιπές), μάλλον θα πρέπει να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να δούμε τη μεγάλη εικόνα. Όλοι μας άλλωστε οφείλουμε να αναθεωρούμε τους σχεδιασμούς που έγιναν τα χρόνια των παχέων αγελάδων, ειδικά στις περιπτώσεις που αυτοί έχουν μείνει στο χαρτί.

Κατά τη γνώμη μου, η απαίτηση να εξυπηρετείται και το νέο λιμάνι από το τραίνο εγκλωβίζει την πόλη στην αναζήτηση της ανέφικτης "ιδανικής" χάραξης που θα τα έχει όλα και θα συμφέρει. Και η σιδηροδρομική απομόνωση της Πάτρας θα διαιωνίζεται.

Ίσως να είναι περισσότερη εφικτή μια πιο προσγειωμένη λύση: να πάρει απόφαση η Πάτρα ότι το τραίνο ΠΑΘΕ δεν θα τη διασχίζει, ούτε καν για να πάει στο "νέο λιμάνι". Είναι αστείο να συζητάμε για συνέχιση της ΣΓΥΤ στον Πύργο και την Καλαμάτα, όσο αστείο είναι να κλαίμε που η Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου δεν έχει σιδηρόδρομο. Τα πληθυσμιακά και οικονομικά μεγέθη (ειδικά μετά την κρίση, που μειώθηκε ο ρυθμός/όγκος μετακινήσεων) δεν δικαιολογούν επ' ουδενί ΣΓΥΤ.

Με αυτή τη θεώρηση, το μόνο που χρειάζεται είναι ένας σταθμός στα βορειοανατολικά της Πάτρας, όσο το δυνατόν πιο κοντά στο κέντρο και το παλιό λιμάνι - και μια γενναία αναδιάταξη δραστηριοτήτων στο τελευταίο (χωρίς άκαμπτη προσκόλληση σε μακρόπνοα σχέδια), ώστε να εξυπηρετεί όσους (επιβάτες ή μεταφορείς) προσεγγίζουν την Πάτρα με σιδηρόδρομο.

Ο χώρος υπάρχει (ανήκει στον ΟΣΕ) και είναι κοντά (ουσιαστικά: μέσα) στο κέντρο: στην περιοχή του Αγίου Διονυσίου. Για την ακρίβεια, είναι ο σταθμός που ορίζεται στις μελέτες της ΣΓΥΤ ως κεντρικός σταθμός της πόλης. Τα ΚΤΕΛ δεν είναι πολύ παραμέσα και, όπως μαθαίνω, θα έρθουν κι αυτά στην ίδια περιοχή, ένα τετράγωνο μακρύτερα. Έτσι, και το τραίνο υψηλών ταχυτήτων "θα μπαίνει στην πόλη" (όπως επιβάλλει η συγκοινωνιολογική ορθοδοξία) και η εγγύτητα του ΚΤΕΛ θα μπορεί να λειτουργεί συμπληρωματικά (π.χ. φτάνω στην Πάτρα και μετεπιβιβάζομαι για τον τελικό μου προορισμό, & αντίστροφα).

Για το πώς θα φτάσει εκεί η γραμμή από το Ρίο (ή τη Ροδοδάφνη Αιγίου, όσο δεν έχει πέσει ακόμη "τσαπιά" ενδιαμέσως), μπορούν να μελετηθούν εναλλακτικές με ή χωρίς τον υπάρχοντα διάδρομο (στενή γραμμή, πλάτους 1 μέτρου), ο οποίος εδώ και αρκετά χρόνια χρησιμοποιείται με επιτυχία ως προαστιακός. Ο προαστιακός αυτός δεν είναι ανάγκη να σβήσει με το νέο τραίνο. Και να πώς:

(1) Αν ο διάδρομος του προαστιακού χρησιμοποιηθεί για τη γραμμή κανονικού εύρους (όπως προβλέπεται στις υπάρχουσες μελέτες της ΣΓΥΤ), τότε με σταδιακή υλοποίηση και πρόβλεψη για διπλές ράγες (dual gauge) θα μπορέσει να διατηρηθεί η σημαντική συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση των προαστίων μέχρι το Ρίο και πέρα.

(2) Αν η γραμμή κανονικού εύρους προσεγγίσει το σταθμό Αγ. Διονυσίου από εντελώς διαφορετική διαδρομή (η αλήθεια είναι ότι δεν βλέπω πώς ακριβώς θα μπορούσε να γίνει αυτό χωρίς σημαντική δαπάνη, λόγω υπόγειας χάραξης, αλλά έστω ότι βρίσκεται ο τρόπος), εξυπακούεται ότι τα σημερινά δρομολόγια (Αγ. Βασίλειος - Αγ. Ανδρέας) θα μπορούν να συνεχιστούν ως έχουν.

Και στις δύο περιπτώσεις, τα δίκτυα ΣΓΥΤ και μετρικό θα έχουν ανταπόκριση στο σταθμό Αγ. Διονυσίου. Έτσι, ο μετακινούμενος από Αθήνα για Πύργο (αν ποτέ ξαναλειτουργήσουν οι μετρικές γραμμές νότια της Πάτρας) θα μπορεί με μια απλή μετεπιβίβαση (Πάτρα) να μπαίνει στο μετρικό τραίνο.

Αυτό νομίζω ότι χρειάζεται η Πάτρα. Έναν σταθμό στη βόρεια άκρη του κέντρου της. Ούτε περιμετρική χάραξη (μην επαναληφθούν τα λάθη των μακρινών σταθμών που θες ταξί για να τους προσεγγίσεις), ούτε έχει η Πάτρα τα φόντα (και το Δημόσιο τα λεφτά) να γίνει Μάλμε με υπόγεια διέλευση τραίνου υψηλής ταχύτητας, αποκτώντας "τύπου" μετρό.

Κι όσο για την πρόσβαση στο θαλάσσιο μέτωπο, αυτή δεν κινδυνεύει βέβαια από την παραμονή μιας ήπιας προαστιακής μετρικής γραμμής όπως έχει σήμερα. Η Πάτρα είναι μια καστρούπολη κατά βάση, από τις πολλές "παραλιακές" που όμως ουσιαστικά γυρίζουν την πλάτη στη θάλασσα. Οι αστικές παραλίες της είναι από χρόνια κατεστραμμένες και η μόνη σχετικά όμορφη παραθαλάσσια γωνιά της (Μαρίνα-Πελεκάνος) αποκόπτεται από ένα άλλο, ακόμη πιο δύσβατο φράγμα, αυτό της παραλιακής λεωφόρου που έγινε πριν χρόνια "διαδρομή ταχείας διέλευσης".

Αν καλοσκεφτούμε τα παραπάνω, ακόμη κι η επιφανειακή χάραξη στα χνάρια της μετρικής - λύση με πολύ μικρότερο κόστος από τις υπόγειες ή επίγειες - δεν θα κάνει μεγάλη πρόσθετη ζημιά στη σχέση της πόλης με τη θάλασσα. Αν πρέπει σώνει και καλά το τραίνο να διέλθει, ας γίνει χωρίς χαντάκια, χωρίς λαγούμια, και χωρίς να φέρουμε το Βούπερταλ στον Πατραϊκό.

Αλλά αν είναι να περιμένει άλλα 25 χρόνια μέχρι να βρούμε τον καλύτερο τρόπο για να διέλθει, τότε ας μη διέλθει ποτέ. Τέρμα στο σταθμό Αγίου Διονυσίου!

Υστερόγραφο: Ενδιαφέρον παρουσιάζει η εργασία (χωροτακτών/αρχιτεκτόνων κυρίως, με συντονισμό από το κορυφαίο Πολυτεχνείο Ζυρίχης ETHZ) που θα παρουσιαστεί την ερχόμενη εβδομάδα (12-14 Νοεμβρίου) στην Αγορά Αργύρη της Πάτρας.

Φωτό: Το υπερυψωμένο τραίνο του Βούπερταλ

Το Μάτι Του Ταύρου: Παρουσίαση στην Αθήνα

Στις 22/10/2015 στο Polis Art Café της Αθήνας έγινε η παρουσίαση του μυθιστορήματος "Το Μάτι Του Ταύρου", των εκδόσεων ΙΒΙΣΚΟΣ. 

Μετά από το χαιρετισμό του οικοδεσπότη κ. Βασίλη Χατζηιακώβου και τον πρόλογο της εκδότριας κας Βίκυς Κάουλα, για το βιβλίο μίλησε ο φίλος δημοσιογράφος Αχιλλέας Χεκίμογλου ("Βήμα" & "Βήμα της Κυριακής"). Με τον Αχιλλέα γνωριστήκαμε σε μια συνέντευξη τύπου των εταιρειών αυτοκινητοδρόμων που κάλυπτε και έκτοτε έχουμε συχνή και γόνιμη ανταλλαγή απόψεων επί παντός του επιστητού - από την ελληνοκαταλανική αλληλεπίδραση του 14ου αιώνα έως το ποιοι υπουργοί βάφουν το μαλλί τους :) 

Εκτός από ικανός δημοσιογράφος και καλή πένα (κληρονομικό χάρισμα αλλά και καλλιεργημένο τάλαντο) έχει υπάρξει ραδιοφωνικός παραγωγός στον "88μισό" της γενέτειράς του Θεσσαλονίκης και πέρυσι έκανε την έκθεση φωτογραφίας "Πόλεις Από Τα Κάτω". Τον ευχαριστώ που είχε την καλοσύνη να προβάλει "Το Μάτι Του Ταύρου" και που χαρακτήρισε "χιτσκοκικό" το φινάλε του. 

Άκουσα κι άλλα καλά λόγια από αναγνώστες, τα οποία με χαροποιούν αλλά και ανεβάζουν τον πήχυ. Ελπίζω να διαβάσουν όλο και περισσότεροι το βιβλίο ώστε να δω αρκετές κρίσεις, γνώμες και υποδείξεις, που τις χρειάζομαι για τη συνέχεια. Το 2015 - αυτή η παλαβή χρονιά - είναι μόνο η αρχή, έτσι τουλάχιστον θέλω να πιστεύω.

Δέχτηκα ενδιαφέρουσες ερωτήσεις για τους συμβολισμούς, τους χαρακτήρες, τις πηγές έμπνευσης, το υφος γραφής, το νόημα του τίτλου, το πώς βρίσκω χρόνο για να γράφω, μέχρι και για το εξώφυλλο. Για το τελευταίο, θα συμπληρώσω κάτι που παρέλειψα στην παρουσίαση. Η αποβάθρα που εμφανίζεται είναι ταυτόχρονα μια κομμένη (ή ημιτελής) γέφυρα. Ο Αχιλλέας είπε ότι το βιβλίο, εν τέλει, είναι για γέφυρες. 

Ακολουθεί το κείμενο της δικής μου ομιλίας (στο περίπου: υπήρχε ένα χειρόγραφο από το οποίο κάπως ξέφυγα - και δεν κρατήσαμε transcript), εμπλουτισμένο με λίγα ακόμη αποσπάσματα του βιβλίου πέραν των όσων άκουσαν από κοντά οι δεκάδες παριστάμενοι, μεταξύ των οποίων και πολλά γνώριμα και αγαπημένα πρόσωπα - κάποια ήρθαν από δεκάδες ή εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά, σε μια μέρα με κακοκαιρία, επίσημη επίσκεψη Hollande και πορείες στο κέντρο, ενώ υπήρχαν και φίλοι που ξεκίνησαν να έρθουν και αποθαρρύνθηκαν από την πραγματικά δύσκολη κατάσταση. 

Με συγκίνησαν και όσα είπαμε από κοντά. Από τα πολλά και όμορφα λόγια, θα ξεχωρίσω την προτροπή μιας φίλης από την Πόλη, που μου ευχήθηκε, σε κάποιο μελλοντικό μου μυθιστόρημα, να γράψω για την άλλη "πινέζα στην καρδιά", την Επτάλοφο του Βοσπόρου. Δεν της απάντησα επιτόπου, αλλά η αλήθεια είναι ότι, το μυθιστόρημα που ξεκίνησα να γράφω (λίγο-λίγο κι αυτό) από πέρυσι, έχει και "άρωμα" Κωνσταντινούπολης. Δεν είναι κακή ιδέα να το ενισχύσω.

Ήταν μια αξέχαστη μέρα. Ευχαριστώ και πάλι!

«[Η] αγάπη της [Μαρίας] για τα βαγόνια, τις ατμομηχανές και τις ράγες […] είχε ξεκινήσει από παλιά, από τα εικο­νογραφημένα βιβλία, πολύ πριν ο θείος Πόλυς φέρει το πρώτο μοντέλο σιδηροδρόμου από κάποιο απ’ τα πολλά ταξίδια του». [σελ. 9]

Είμαστε στην Κύπρο.

Εκείνη τη μέρα, παραμονή πρωτοχρονιάς 1952, αρχίζει Το Μάτι Του Ταύρου.

«Ούτε δύο χρόνια δεν είχαν περάσει από το ενωτικό δημοψήφισμα. Η Ελλάδα είχε αντιδράσει χλιαρά […]. Σχεδόν επιδεικτικά, […] την ίδια χρονιά είχε μπει μαζί με την Τουρκία στο ΝΑΤΟ». [σελ. 10]

Η Κύπρος εκείνη την εποχή έχει 80% Έλληνες και 20% Τούρκους.

Έχει Βενετσιάνικα τείχη. Έχει Βρετανό αφέντη.

Έχει χαλκό. Άλλωστε Κύπρος σημαίνει χαλκός, cuprum, copper.

Ο χαλκός εξάγεται. Ο σιδηρόδρομος του μεταλλείου κατεβαίνει με ράγες σε ένα λιμάνι, που λέγεται Καραβοστάσι.

Κι από εκεί η γραμμή συνεχίζει ανατολικά, ενώνοντας το νησί από άκρη σε άκρη. Λεύκα, Μόρφου, Λευκωσία, Αμμόχωστος.

Απ’ τους ίδιους τόπους που περνά σήμερα μια άλλη γραμμή. Που δεν ενώνει, αλλά χωρίζει.

Η Κύπρος είναι διαιρεμένη όσο τη θυμάμαι. Τα πρώτα πολιτικά γεγονότα που έχω στη μνήμη μου είναι αυτά του καλοκαιριού του ’74. Ένα καλοκαίρι που ξεκίνησε με ήσυχες μέρες, είχε και Μουντιάλ, που τότε το λέγανε WM γιατί γινόταν στη Γερμανία.

Ο κόσμος έβλεπε μπάλα – και μετά, χάθηκε η μπάλα.

Ήταν ένα παλαβό καλοκαίρι. Σε μια χώρα που έκανε του κεφαλιού της, μέχρι που χάθηκε το έδαφος κάτω από τα πόδια μας.

Ένα παλαβό καλοκαίρι ήταν και το φετινό. Μια παλαβή χρονιά. Σ’ αυτή την παλαβή χρονιά, όμως, ήρθε ο καιρός να κυκλοφορήσει Το Μάτι Του Ταύρου.

Και έτσι, η παλαβή χρονιά, έγινε χρονιά χαράς. Και η σημερινή μέρα, είναι μέρα χαράς.

Χαίρομαι που είστε εδώ, για να με στηρίξετε ή για να με γνωρίσετε.

Χαίρομαι που είμαι εδώ – εδώ στην Αθήνα. Την πόλη που με γέννησε – λίγο πιο πέρα από εδώ, στην Πατησίων – και με σπούδασε, στο μεγάλο της Πολυτεχνείο.

Νιώθω ότι είναι μια πόλη μεγαλόψυχη απέναντί μου, παρόλο που εγώ είμαι μάλλον αμφίθυμος απέναντί της. Μένω στο μακρινότερο προάστιό της, έτσι λέω: την Κόρινθο. Έρχομαι εδώ δυο-τρεις φορές τη βδομάδα. Τη γυροφέρνω. Αλλά δεν στέκομαι σ’ αυτή. Κινούμαι.

Το Μάτι Του Ταύρου είναι όλο κίνηση. Δώδεκα τόποι.

«Κινηματογραφικές» οι εναλλαγές, ίσως. Με τόσα πολλά εξωτερικά γυρίσματα, αν ποτέ γινόταν μια τέτοια ταινία, θα της τελείωνε ο προϋπολογισμός.

Μέχρι λοιπόν να γυριστεί η ταινία, προτείνω να διαβάσετε το βιβλίο.

Αν μη τι άλλο, είναι ένα low-budget ταξίδι. Ταξίδι για τον αναγνώστη, αλλά και για το συγγραφέα.

Γράφοντας ταξίδεψα ξανά στις αναμνήσεις. Περπάτησα ξανά στην προκυμαία της Σμύρνης και τους μέσα δρόμους του Κορδελιού, κάθησα κάτω από τα πλατάνια στο Γρίμποβο της Ναυπάκτου, ήπια την τσέχικη μπύρα μου στην Πράγα.

Ταξίδεψα όμως και με τη φαντασία. Κατ’ αρχήν στην Κύπρο. Παρόλο που μεγάλωσε με Κύπρο η γενιά μου, δεν έχω αξιωθεί να πάω στη Μεγαλόνησο. Ούτε στην Κέρκυρα. Σ’ αυτά τα δύο νησιά διαδραματίζεται το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας. Δυο νησιά που έχουν κάποια κοινά. Το Κάππα της Κύπρου και το Κάππα της Κέρκυρας. Και τα δύο Βήτα. Τα βενετσιάνικα τείχη και το βρετανό αφέντη.

Κι όταν έφυγε ο βρετανός αφέντης από την Κύπρο, το 1960, λίγο πολύ ξέρουμε τι έγινε. Με την Κύπρο μεγαλώσαμε, όπως είπα. Είναι η "πινέζα στην καρδιά", που μάθαμε στα κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας. Μας πονά.

Όταν όμως είχε φύγει ο βρετανός απ’ το Ιόνιο, έναν αιώνα νωρίτερα, τι έγινε;

Ο βρετανός άφησε στην Ελλάδα πολλά νησιά. Όχι μόνο τα Επτά. Κι όχι μόνο στο Ιόνιο. Τα νησιά έκτοτε είναι όλα ελληνικά. Εκτός από ένα.

«[Τ]η Σάσωνα, το βορειό­τερο από τα νησιά που έδωσαν σαν προίκα οι Βρετανοί στην Ελλάδα […] – ένα έδαφος που χάθηκε, άδο­ξα ίσως, τον καιρό που κερδήθηκαν πολλαπλάσιες εκτάσεις». [σελ. 38]

Ένα νησάκι πέρα από την Κέρκυρα, πέρα από τους Οθωνούς και την Ερεικούσα, που ανήκε στην Ελλάδα για πενήντα χρόνια, μέχρι το ’14 που ο Βενιζέλος – εννοώ το 1914 και τον Ελευθέριο Βενιζέλο – την έδωσε στην Αλβανία, ενώ η χώρα αποκόμιζε τεράστια εδαφικά οφέλη: Ήπειρο, Μακεδονία, Θράκη, νησιά, Κρήτη. Κάτι σαν αντιπαροχή.

Αυτή η σχετικά άγνωστη πτυχή, όπως και η εξίσου άγνωστη στον πολύ κόσμο ιστορία του κυπριακού σιδηροδρόμου, μου έδωσαν το φόντο για μια ιστορία μισού αιώνα.

Το Μάτι Του Ταύρου είναι ένα ταξίδι όχι μόνο στον τόπο αλλά και στο χρόνο.

Με σταθμούς ιστορικούς, όπως το ’74 – τη χρονιά της εισβολής – και το 2004, τη χρονιά της Ολυμπιάδας.

Αλλά ίσως οι πιο σημαντικές αλλαγές συμβαίνουν στα μέσα της δεκαετίας του '80 που αρχίζουμε να βλέπουμε την υπέρβαση κάποιων διαιρέσεων.

Φυσικών διαιρέσεων: είναι η χρονιά που κάποιοι άνθρωποι από το εξωτερικό πρότειναν για πρώτη φορά συγκεκριμένες, εφικτές λύσεις γεφύρωσης θαλάσσιων περασμάτων.

«Η Μεσόγει­ος δεν έχει τροπικές καταιγίδες ούτε καναδέζικες χιονοθύελλες, έχει όμως τα δικά της βίαια ξεσπάσματα του καιρού. Κι όταν έρθουν αυτά, ούτε αεροπλάνο ούτε πλοίο μπορεί να σε πάει στην ηπειρωτική χώρα. Τίποτα – εκτός ίσως από μία γέφυρα.

Οι γέφυρες όμως ακόμα ήταν στα χαρτιά, ή στα μυαλά λίγων ανθρώπων. Μόνο τα στενά που ήταν απολύτως στενά είχαν γεφυρωθεί στην Ελλάδα. Στην Κέρκυρα, όπως και στο Αντίρριο, κάτι τέτοιο δεν ήταν εύκολο. Ούτε όμως και αδύνατο – ήταν πεπεισμένοι γι’ αυτό οι προϊστάμενοι του Χριστόφο­ρου, που τον έστειλαν να δει από κοντά, αναγνωριστικά, τις δυνατότητες μιας ζεύξης στα δύο αυτά μέρη». [σελ. 101]

Αλλά και πολιτικών διαιρέσεων, μέσα στην Ελλάδα, στα Βαλκάνια, στην Ευρώπη:

«[Κ]άτι πήγαινε να αλλάξει. Η μέχρι τότε πραγ­ματικότητα των κλειστών συνόρων ήταν βολική. […] Μπορεί επίσημα η Ελ­λάδα και η Αλβανία να παρέμεναν σε εμπόλεμη κατάσταση, παρατείνοντας τα δεδομένα του Σαράντα μέχρι και τότε, όμως οι γεωπολιτικές συνθήκες άλλαζαν […].Ξαφνικά, ή όχι και τόσο ξαφνικά, ανακαλύφθηκε η Ήπειρος – με ήτα κεφαλαίο, όχι κάποια χαμένη Ατλαντίδα, αλλά η υπαρκτή, η πανάρχαια αλλά όχι τόσο προβεβλημένη γη του Πύρρου. [...] Η Ελλάδα, με λίγα λόγια, θύμιζε στην Αλβανία ότι εκείνη –όχι η εχθρική της Γιουγκοσλαβία, ούτε η Ιταλία με την οποία τη χώριζε μια θάλασσα– ήταν το παράθυρό της στον υπόλοιπο κόσμο. […] Η παρέα ήταν προβληματισμένη. Δεν μπορούσε κανείς να καταλάβει πού ακριβώς θα οδηγούσαν όλα αυτά κι αν θα ήταν για το καλό τους. «Θα μας φέρουν τους Αλβανούς», προέβλε­πε ο ένας. «Θα διώξουν τους Βορειοηπειρώτες», φοβόταν ο άλλος. «Μπας κι ανοίξουμε δουλειές εκεί πάνω;» αναρωτή­θηκε ένας τρίτος. Όλα ήταν δυνατά». [σελ. 105-107]

Τα μέσα της δεκαετίας του ’80, αθόρυβα, γέννησαν ιστορία, με αποτελέσματα που είδαμε αργότερα.

Παρά την τόση ιστορία, δεν ξέρω αν μπορούμε να πούμε «ιστορικό» το μυθιστόρημα, μου φαίνεται λίγο βαρύς αυτός ο τίτλος.

Δεν λείπουν τα ιστορικά πρόσωπα, σε όλη αυτή τη διαδρομή του μισού αιώνα που καλύπτει Το Μάτι Του Ταύρου.

Υπάρχει ένας νεώτερος Βενιζέλος, ο Σοφοκλής.

Και ένας φαλακρός τουρκοκύπριος ηγέτης, που τον προλάβαμε.

Και ο μυστηριώδης μεσιέ Τριανταφυλλίδης, που τον αναζητούν στο Παρίσι το ’74.

Οι πρωταγωνιστές όμως είναι αυτό που οι εκδότριές μου αποκαλούν «καθημερινούς ανθρώπους».

Για κάποιους απ’ αυτούς θα διαβάσετε στο οπισθόφυλλο.

Είναι άνθρωποι σε κίνηση.

Η Μαρία, που γυροφέρνει τη Λευκωσία και το τραίνο της.

Ο γοητευτικός συνωμότης Κώστας.

Ο λαμπρός επιστήμονας Χριστόφορος.

Και, εκτός οπισθοφύλλου:

Ο ταξιδεμένος θείος Πόλυς.

Ο δάσκαλος που έφυγε από τη Σμύρνη πριν την καταστροφή.

Και άλλοι ακόμη, με μεγαλύτερη έκπληξη για μένα ένα πρόσωπο που αυτονομήθηκε όσο έγραφα: ο αστυνόμος Χάρης Τσερτσεβές, που στο τέλος βρίσκει την άκρη του νήματος.

Αστυνομικό μυθιστόρημα; 

Αν με ρωτήσετε, δεν ξέρω τελικά τι είναι. Ιστορικό; Πολιτικό; Αστυνομικό; Τεχνικό; (Υπάρχουν τέτοια;)

Δύσκολα βάζεις ταμπέλες. Νομίζω αυτό ισχύει για όλα όσα γράφω, όπως ας πούμε για το μπλογκ, το Yanko’s Go-HomePage. Νομίζω ισχύει και για μένα.

Η μόνη σίγουρη ταμπέλα μου είναι ο Πειραιάς. Εκεί μεγάλωσα, εκεί ερωτεύτηκα, εκεί παντρεύτηκα.

Παρόλο που πρέπει να τα προσέχουμε αυτά, στην Αθήνα είμαστε, έχω και Παοκτζή δίπλα μου, πρέπει να το ομολογήσω: Μια μικρή πινελιά από Πειραιά, την έβαλα. Θα τη δείτε.

Δεν το παράκανα όμως. Δεν μ’ έπαιρνε. Γιατί καραδοκούν οι φίλοι μου, οι αμείλικτοι, που σε μια τέτοια περίπτωση την είχαν έτοιμη την παραλλαγή του τίτλου:

Το Μάτι Του Γαύρου.

Αυτούς λοιπόν τους αμείλικτους φίλους, και ειδικά αυτούς που σαν πειραματόζωα διάβασαν τα χειρόγραφα των βιβλίων μου, τους ευχαριστώ θερμά για την υπομονή και τη συμπαράστασή τους, όπως ευχαριστώ και:

• Την Ευαγγελία και τα τρία μας παιδιά, που ήρθαν σήμερα από το μακρινό προάστιο

• Την ευρύτερη οικογένεια

• Τη Βίκυ Κάουλα και την Έφη Λάζου από τις εκδόσεις Ιβίσκος για την πολύ καλή συνεργασία

• Τους οικοδεσπότες και προσωπικά τον κ. Χατζηιακώβου

• Τον Αχιλλέα που μελλοντικά ελπίζω να γράψουμε κάτι από κοινού

• Και όλους εσάς που με ακούσατε.

Καλή συνέχεια!

--

Η ιστοσελίδα των εκδόσεων ΙΒΙΣΚΟΣ, εδώ: www.iviskospublications.gr

Το μπλογκ του Αχιλλέα, εδώ: hekimoglou.blogspot.com

Περισσότερες φωτογραφίες από την εκδήλωση θα δείτε στο Facebook: www.facebook.com/yankodim

Πόσες ακόμη "κακές στιγμές";

Στο πολύνεκρο τροχαίο της Γαλλίας στις 23/10 ενεπλάκησαν ένα εκδρομικό λεωφορείο με συνταξιούχους επιβάτες και ένα άδειο αρθρωτό φορτηγό, που είχε διπλώσει. 

Η σύγκρουση έγινε στο νομαρχιακό δρόμο D17 κοντά σε ένα χωριό στην περιοχή του Μπορντώ. Οι υπεύθυνοι διαχείρισης αυτού του δρόμου πιστεύω ότι θα ζοριστούν πολύ για να αποδείξουν ότι η κατάστασή του δεν συνέβαλε στο δυστύχημα. Σύμφωνα με το νομαρχιακό συμβούλιο, το όριο ταχύτητας είναι 90 χλμ την ώρα και υπάρχει η προβλεπόμενη σήμανση με οριοδείκτες και πινακίδες προειδοποίησης επικίνδυνης στροφής. Η επιτόπια πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική.

Η επίμαχη στροφή έχει ακτίνα καμπυλότητας σίγουρα πολύ μικρότερη από τα 400 και πλέον (ανάλογα με την επίκλιση της στροφής) μέτρα που απαιτούνται για τη συγκεκριμένη ταχύτητα μελέτης (των 90). Το όριο εκεί, λαμβάνοντας υπόψη και την περιορισμένη ορατότητα (λόγω της πλαγιάς αμέσως ανατολικά), δεν θα έπρεπε να είναι πάνω από 40-50 (και πολλά λέω μάλλον).

Ακόμη και στην προβληματική από πλευράς οδικής ασφάλειας Ελλάδα, τέτοιες στροφές στις επαρχιακές οδούς σημαίνονται με κάτι παραπάνω από τα άσπρα κολωνάκια και τις τριγωνικές πινακίδες διαδοχικών στροφών που έχει η εν λόγω γαλλική παγίδα. Στην Ελλάδα συνήθως βλέπεις τα ασπρόμαυρα τετράγωνα βέλη ή "πουλιά" μαζί με κάποιο - συχνά υπερβολικό, για κάλυψη του "ποπού" - όριο ταχύτητας.

Στο συγκεκριμένο σημείο - και δεν κρίνω συνολικά τη Γαλλία, που υπερτερεί κάπως από εμάς στην οδική ασφάλεια αλλά δεν είναι και Σουηδία - είναι τεράστιο σφάλμα που δεν επισημαίνεται με κάποιο πιο έντονο τρόπο αυτή η στροφή. Ο δε γάλλος γενικός γραμματέας μεταφορών, που μίλησε για "καλό δρόμο" που "δεν παρουσιάζει ιδιαίτερη επικινδυνότητα", μάλλον θα έπρεπε να είναι πιο φειδωλός σε τέτοιους χαρακτηρισμούς.

Το λεωφορείο (που όπως ακούμε σε ένα βίντεο αναπαράστασης πήγαινε περίπου με 60-70) έμεινε μεν όρθιο αλλά κάηκε. Αυτός είναι κι ο λόγος που το δυστύχημα κατέστη το σοβαρότερο (από πλευράς αριθμού νεκρών) των τελευταίων 33 χρόνων στη Γαλλία και έγινε βασικό θέμα στη διεθνή ειδησεογραφία των ημερών. 

Χαρακτηριστικές φωτογραφίες από τη δουλειά των ομάδων της γαλλικής χωροφυλακής θα δείτε σε αυτό το σύνδεσμο. Πέρα από τα λίγα που είναι προφανή σε κάποιον σαν κι εμένα που σχολιάζει από την άνεση του καναπέ του (ή ακόμη και στους μη ειδικούς), το συμβάν δεν προσφέρεται για συνολικά πορίσματα-εξπρές. 

Δεν μπορεί όμως κανείς να παραβλέψει την ανευθυνότητα του (νεκρού πλέον) φορτηγατζή, ο οποίος όχι μόνο έχασε τον έλεγχο του οχήματος - προκαλώντας όλα τα τραγικά που ακολούθησαν - αλλά είχε μέσα στην καμπίνα του φορτηγού (σύμφωνα με το BBC) και τον τρίχρονο (!) γιο του, που και αυτός όπως και οι ηλικιωμένοι εκδρομείς πλήρωσε με τη ζωή του αυτό που κάποιοι επιμένουν να αποκαλούν αβασάνιστα κακιά στιγμή.

"50 λωρίδες", όπως 13 μποφόρ

Σατιρίζοντας τη μεγάλη ιδέα που συχνά έχουμε για τη χώρα μας, ο γελοιογράφος Ιωάννου το 1986 έδειχνε τον Ανδρέα Παπανδρέου να κλαίγεται στον τότε κινέζο ηγέτη, Ντενγκ Ξιαοπίνγκ. "Ξέρεις τι είναι, σύντροφε, να έχεις να κουλαντρίζεις 10 εκατομμύρια κόσμο;" Και ο κινέζος κουνούσε το κεφάλι του με κατανόηση: "ΤΣ, ΤΣ, ΤΣ..."

Πώς λοιπόν να κάνουμε εμείς τους έξυπνους στους κινέζους για το τεράστιο μποτιλιάρισμα που συνέβη προ ημερών στον αυτοκινητόδρομο G4, στην επιστροφή από την εορταστική "Χρυσή Εβδομάδα";

Διαβάσαμε ομολογουμένως διάφορα τερατώδη, όπως ότι το μποτιλιάρισμα συνέβη σε δρόμο 50 λωρίδων, όπως μας πληροφορεί μέχρι και η ποιοτική Lifo.

Ψάχνοντάς το λίγο, βέβαια, βλέπουμε ότι η διατομή του δρόμου δεν είναι μεγαλύτερη από αυτή του αστικού Κηφισού. Τέσσερις λωρίδες (συν ΛΕΑ) ανά κατεύθυνση, όπως και στο Σεπόλια-Μπουρνάζι. Οι εικόνες των "50" λωρίδων είναι από το σταθμό διοδίων του Zhuozhou (Τζου-Ο-Τζόου). Στην πραγματικότητα (όπως θα δούμε στο Google Maps) είναι καμιά τριανταριά οι λωρίδες, περίπου όσες και στις Αφίδνες ας πούμε.

Το μποτιλιάρισμα ωστόσο ήταν στ' αλήθεια μεγάλο. Παρατηρώντας φωτογραφίες, βίντεο και λεπτομέρειες των ρεπορτάζ μπορούμε να δούμε (ή να μαντέψουμε) μερικές ιδιαιτερότητες.

(1) Σε αντίθεση με τις Αφίδνες και τους περισσότερους μετωπικούς σταθμούς διοδίων των εθνικών μας οδών, στο Zhuozhou για κάποιο λόγο δεν έχουν εφαρμόσει αναστρέψιμες λωρίδες. Ο μποτιλιαρισμένος σταθμός είναι στην είσοδο προς Πεκίνο. Στην αντίθετη κατεύθυνση, λίγο βορειότερα, υπάρχουν διόδια για όσους εξέρχονται. Άραγε έχουν ταυτόχρονες κυκλοφοριακές αιχμές εκεί στις δύο κατευθύνσεις; Αν όχι, δείχνει σπάταλος αυτός ο σχεδιασμός.

(2) Λίγο μετά τα επίμαχα διόδια εισόδου υπάρχει το περίφημο checkpoint, που ορισμένοι επισήμαναν ως αιτία για το μποτιλιάρισμα. Δεν βρήκα κάποια πληροφορία για το ρόλο που παίζει. Από ρεπορτάζ εικάζω ότι μπορεί να είναι το σημείο όπου προμηθεύονται την "κάρτα Πεκίνου" οι επαρχιώτες κινέζοι, μια και για την είσοδο στην κινεζική πρωτεύουσα εφαρμόζονται περιορισμοί εδώ και χρόνια. Η εικόνα στο τέλος της ανάρτησης, που αλίευσα (παγώνοντας το βίντεο) από μια άλλη ιστοσελίδα, δείχνει ένα στέγαστρο και αφήνει να εννοηθεί ότι υπάρχει και λωρίδα ζύγισης φορτηγών στα αριστερά. Εντύπωση μου κάνει επίσης, από το βίντεο του Guardian, ότι κάποια οχήματα δείχνουν να κινούνται ανάποδα βγαίνοντας από το checkpoint! Το σίγουρο είναι ότι εκεί που το "φύτεψαν", μειώνει δραστικά το πλάτος της χοάνης και σαμποτάρει την ομαλή συμβολή από τις 30 λωρίδες στις τελικές 4, η οποία χρειάζεται όσο το δυνατόν ηπιότερη απομείωση του πλάτους. Το απότομο στένεμα δημιουργεί μποτιλιαρίσματα.

(3) Το checkpoint πριν τρία χρόνια ήταν ακόμη υπό κατασκευή, κι έτσι - στο βίντεο από τα μποτιλιαρίσματα του 2012 στο ίδιο σημείο - βλέπουμε ότι το απότομο στένεμα από μόνο του κάνει αρκετή ζημιά, ανεξάρτητα από το αν σε σταματά κάποιος στο checkpoint.

"Όλα θέμα παιδεία"

"Ας μη μιλάμε στους ξένους όλη την ώρα για τους αρχαίους ημών προγόνους. Τους ξέρουν καλύτερα από εμάς".

Συμβουλή ενός καθηγητή στο γυμνάσιο.

Πόσες και πόσες φορές δεν τον έχω θυμηθεί. Και με τα πανηγύρια ανεύρεσης του Κολοσσού της Ρόδου (υπουργός Αλεξανδρής, που μπέρδεψε ένα αγκωνάρι του λιμανιού με τη γροθιά του γίγαντα). Και με το σύνθημα μασεντόνια ιζ γκρηκ - με θλίψη εδώ για την ανεπάρκεια (της επίκλησης του Μεγαλέξανδρου) και την αδικαιολόγητη ανασφάλειά μας. Και με όλες τις άλλες εκδηλώσεις προγονοπληξίας. Που από ένα σημείο και μετά παύουν να είναι αστείες. Διότι η υπερπροβολή της Αμφίπολης όπως και οι πρόσφατες κιτς (τύπου χούντας) γιορτές για τη Σαλαμίνα, φαίνεται πως δεν είναι τίποτε άλλο από απελπισμένες προσπάθειες να αναχαιτιστεί η άνοδος των χρυσαυγιτών (πέρυσι στις ευρωεκλογές και φέτος στις δεύτερες εκλογές). Δώσε στο λαό ελληνικό κλέος να μην το μονοπωλούν "αυτοί".

Μάταιες προσπάθειες. Οι ρίζες της συμπάθειας στο ακροδεξιό/νεοναζιστικό κόμμα βρίσκονται, όχι μόνο στην κρίση και τη συγκυρία, αλλά και στην παιδεία που μετά το '85 περίπου καλλιεργήθηκε σαν αντίβαρο στο μαλλιαρό "σοσιαλισμό". Το ανάδελφον του έθνους μας υπονοεί εθνική ανωτερότητα, αίσθημα που κλονίστηκε μετά το '90 όταν αποκτήσαμε γείτονες - διότι μέχρι τότε γύρω μας βλέπαμε σύστημα και παραπέτασμα, όχι κοντινούς και (εν τέλει) συγγενείς λαούς. Η πεισματική άμυνα απέναντι στην πραγματικότητα, μπορεί να μαλάκωσε για κάποια χρόνια που νομίζαμε ότι κάναμε διείσδυση (ακούγεται και πιπεράτο αυτό!) με την οικονομική μας "δύναμη", δηλαδή τα αντληθέντα κεφάλαια από τον έλληνα μικροεπενδυτή και μετά από το φθηνό δανεισμό. Μαλάκωσε αλλά - εδώ παίζει το ρόλο της η ύφεση - με τα στριμώγματα ξέσπασε με αποτέλεσμα, όχι μόνο το 6-9% στους φασίστες (που αν μη τι άλλο είναι συνεπέστεροι των υπολοίπων στην προσκόλληση στο ελληνικό μεγαλείο) αλλά και μια πολύ ευρύτερη εκδήλωση επιρροής του παραλογισμού, στο σύνολο σχεδόν του πολιτικού φάσματος.

Φαίνεται πως όση έμφαση δόθηκε στην εθνικ(ιστικ)ή "παιδεία", τόση λίγη δόθηκε στην πραγματική πολιτική παιδεία, που αν μη τι άλλο θα βοηθούσε τον Έλληνα να αυτοπροσδιορίζεται με μεγαλύτερη πιστότητα και σοβαρότητα. Διότι σε ένα λογικό κόσμο δεν μπορεί, βρε αδελφέ, οι μισοί απ' όσους αυτοπροσδιορίζονται "αριστεροί και κεντροαριστεροί" να είναι υπέρ της θανατικής ποινής. Στην Ελλάδα βέβαια, που βέρος αριστερός συχνά σημαίνει ΕΑΜ, "Μητσοτάκη κάθαρμα", γεράνι στη γλάστρα, λαός στην εξουσία και -μέχρι πρόσφατα- αντιμνημόνιο, δηλαδή μια πολιτική ταυτότητα-μπρασελέ χωρίς περαιτέρω καλλιέργεια απόψεων και θέσεων, ο σοσιαλισμός της Νέας Ιωνίας (ορολογία δική μου, που μου την ενέπνευσε μια ενδιαφέρουσα έρευνα, αποκαλυπτική τέτοιων αντιφάσεων, που είχε κάνει το '95 για την κοινωνία του Βόλου ο νυν γ.γ. Έρευνας-Τεχνολογίας Θ. Μαλούτας) καλά κρατεί. Όπως βέβαια καλά κρατούν αντίστοιχες ανακολουθίες και στην άλλη πλευρά.

Νεολογισμός

Nonsenstigator

A person that has no sense of the shameful situation that he, usually nonsensically, provokes [instigates]

Τα φουγάρα

Τα ντουμάνια

στου τραίνου τις γραμμές

σου δείχνουνε το χθες

θες δε θες

Η φανέλα

Με την καθαρή νίκη του (35,5-28 την ώρα που γράφω) ο Τσίπρας μηδενίζει το κοντέρ της 4ετίας - πηγαίνοντας τη θεωρητική λήξη της μετά τις επόμενες ευρω- & τοπικές εκλογές του 2019 - και, το κυριότερο, φαίνεται να προσπερνά το εσωκομματικό του πρόβλημα με τον καλύτερο, για τον ίδιον, τρόπο. Δηλαδή, χωρίς να χρειαστεί να γίνει κακός με εσωκομματικές διαδικασίες και αυταρχικές καθαιρέσεις. Σε πείσμα αρχικών εκτιμήσεων για δύναμη 6 ή και 8%, το κόμμα Λαφαζάνη (που μάλιστα ξεκίνησε τη ζωή του ως τρίτη κοινοβουλευτική δύναμη, έχοντας την τιμή της διερευνητικής εντολής) στέλνεται στο περιθώριο από τον ελληνικό λαό, αναίμακτα. Ούτε μαχαίρια βγήκαν σε κομματικά όργανα, ούτε καν χρειάστηκε να γίνει πρόταση μομφής στην ενοχλητική πρόεδρο της βουλής.

Ο Τσίπρας πήρε ρίσκα. Δεν ήταν δεδομένο ότι θα πήγαινε τόσο χάλια η ΛαΕ, ούτε ότι θα τα κατάφερναν τελικά να εκπροσωπηθούν οι διαρκώς συρρικνούμενοι ΑνΕλ. Σίγουρα πόνταρε στην προσωπική του γοητεία όπως και στην κόπωση του εκλογικού σώματος από τους "παλιούς" ΝΔ-Πασόκ - παράγοντες χιλιοειπωμένοι και υπαρκτοί αμφότεροι. Πιστεύω όμως ότι υπάρχει και κάτι ακόμη που λειτούργησε υπέρ του. Υπάρχει κόσμος που έχει βρει στο Σύριζα από το '12 και μετά τη νέα μαζική παράταξη, το μαντρί στο οποίο θέλει να μένει πιστός, έχοντάς του εμπιστοσύνη ανεξάρτητα από θέσεις που αλλάζουν, υποσχέσεις που αθετούνται και εμφανή λάθη και ερασιτεχνισμούς. Αυτός ο κόσμος ξεκάθαρα διάλεξε τη φανέλα κάνοντας τα στραβά μάτια στην κωλοτούμπα.

Η αλήθεια είναι ότι και η ΛαΕ έκανε ό,τι μπορούσε για να χάσει. Παρά τα ευρηματικά σποτ, ο Λαφαζάνης ήταν μακράν ο χειρότερος στην πασαρέλα (ντιμπέιτ) των 7 αρχηγών, η δε Κωνσταντοπούλου ακόμη και σε όσους τη συμπαθούσαν νομίζω ότι ενίσχυσε την εντύπωση ότι οι αποσχισθέντες είναι σκορποχώρι, χωρίς κάτι να στηρίζει την εμμονή τους στο νεφελώδες αντιμνημονιακό "όραμα". Όση συνέπεια κι αν θέλεις να επιδεικνύεις σε αρχές και διακηρύξεις, δεν γλιτώνεις απ' τα δόντια του λύκου όταν φύγεις από το προστατευμένο περιβάλλον.

Ο Μεϊμαράκης παρά την ήττα των 7,5 μονάδων τουλάχιστον συγκράτησε το κόμμα του στα ποσοστά του Ιανουαρίου, μετά από ένα 7μηνο σφυροκόπημα στις δημοσκοπήσεις - που τον είχαν συχνά κάτω του 20%, όταν ο Τσίπρας έφερνε 40άρια. Επειδή κι η ΝΔ εκφράζει ένα μαντρί, η λογική λέει ότι δύσκολα θα διασπαστεί - άλλωστε έχει ήδη αιμορραγήσει από το '12. Τα κόμματα με τα μονοψήφια ποσοστά, αρχής γενομένης από το Ποτάμι που δείχνει να στερεύει, θα έχουν την τάση να συμπιέζονται και να γίνονται στόχος των δύο πρωτοπόρων.

Δελτίο θυέλλης

Πάμε λοιπόν με προγνωστικά.

Σύριζα 32,5
ΝΔ 31,0
Χ.Α. 8,0
ΚΚΕ 5,8
Πασόκ 5,2
Ποτάμι 4,8
Λα.Ε. 4,2
Ε.Κ. 3,5
ΑνΕλ 2,5
Λοιποί 2,5

Εσείς τι βλέπετε;

Με το βλέμμα στην Κυριακή - και μετά

Στις εθνικές εκλογές των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών έχουμε μία ψήφο για δύο πράγματα: τη νομοθετική και την εκτελεστική εξουσία. Διαλέγοντας το κόμμα (και σταυρώνοντας, όποτε δεν ισχύει λίστα, τους βουλευτές) επιλέγουμε ταυτόχρονα τόσο το ποιος θα μας εκπροσωπεί όσο και το ποιος θα μας κυβερνά.

Στο ποιος θα μας εκπροσωπεί, αν αφήσουμε κατά μέρος το θέμα του προσώπου (που όχι μόνο στην ηγεσία αλλά ακόμη και στη λίστα παίζει ρόλο - αν π.χ. τα πρόσωπα που κατεβαίνουν στις εκλόγιμες θέσεις μάς είναι απαράδεκτα, είναι επαρκής λόγος να μην ψηφίσουμε κάποιο κόμμα), τα πράγματα είναι σχετικά απλά. Τα διάφορα τεστ που κυκλοφορούν - τύπου "πολιτικού στίγματος" του καθενός μας - τα βρίσκω εύστοχα και χρήσιμα. Ένας πολίτης που δεν έχει σπουδάσει πολιτικές επιστήμες ούτε γνωρίζει κοσμοθεωρίες, είναι καλό να επιβεβαιώνει αν οι απόψεις του είναι "αριστερές" ή "δεξιές", αν πλησιάζει στη σοσιαλδημοκρατία ή στη χριστιανοδημοκρατία, ή αν βρίσκεται κοντά στο Ποτάμι ή τους Ανεξάρτητους Έλληνες. Βρίσκω χρήσιμη δηλαδή την "εγκεφαλική" διεργασία (ειδικά αν δεν έχει κανείς χρόνο να διαβάζει προγράμματα κομματικών θέσεων), ως αντίβαρο στην πάσης φύσεως συναισθηματική πίεση (σποτ κ.λπ.) και φυσικά ως ένα βήμα πέρα από το τι μας "συμφέρει", που θα ήταν υποκριτικό να περιμέναμε ότι δεν θα παίζει ρόλο.

Στο ποιος θα μας κυβερνά (με ό,τι σημαίνει αυτό στη σημερινή Ευρώπη της μερικώς εκχωρημένης, εθελοντικά, εθνικής κυριαρχίας, και ειδικά στη σημερινή Ελλάδα των διαδοχικών μνημονίων αποτροπής χρεωκοπίας δηλ. του διεθνούς οικονομικού ελέγχου), τα πράγματα δυσκολεύουν, μια και πρέπει να σκεφτούμε:
- Ποιοι (βάσει και του εκλογικού συστήματος) έχουν πιθανότητα να κυβερνήσουν είτε αυτοδύναμα είτε με συνεργασίες
- Ποιοι δεν μπορούν ή δεν θέλουν ούτε καν ως junior partners
- Ποιοι κυβέρνησαν και πώς (δείγμα γραφής) στο παρελθόν;
- Ποιοι έχουν δυνατότητα να κυβερνήσουν "καλά" στο μέλλον;
- Ποιους (δεν) εμπιστευόμαστε; Αυτό είναι κάτι που ισχύει και στην εκπροσώπηση βέβαια. Και σε πολλά απ' όσα κάνουμε. Θέμα εμπιστοσύνης είναι κι όχι αέναης ανάλυσης παραμέτρων.

Οι έλληνες ψηφοφόροι είμαστε κάμποσα εκατομμύρια και κάθε επιλογή είναι σεβαστή, εννοείται. Για την ταπεινότητά μου θα σας πω ότι:
- Σχεδόν ποτέ δεν είμαι της αποχής ούτε του λευκού/άκυρου κι ούτε τώρα το σκοπεύω.
- Σχεδόν ποτέ δεν έχω ψηφίσει κάτι με την καρδιά μου, συνήθως πάω στο μη χείρον (ξέρετε, το ένα μου βρωμάει, το άλλο μου ξυνίζει, τέτοιος τύπος είμαι).
- Δεν έχουμε απλή αναλογική και γερμανικό σύστημα (δύο ψήφοι: μία για βουλευτή και μία για κόμμα) άρα δεν μπορώ να συμπεριφερθώ σαν να είχαμε
- Δεν είμαι μέλος πουθενά, δεν έχω κάποιον κολλητό υποψήφιο ή κάποιον μπάρμπα (που να γνωρίζω), δεν ξέρω προσωπικά τους υποψηφίους της περιφέρειάς μου (στην οποία είμαι βέβαια καινούργιος)
- Το πολιτικό μου στίγμα - όπως ίσως το έχετε διαισθανθεί όσοι με παρακολουθείτε στο μπλογκ - εκφράζεται ταυτόχρονα από διάφορες δυνάμεις με πολύ μικρές διαφορές μεταξύ τους. Πρόκειται για έναν κατακερματισμένο χώρο, οι ηγεσίες του οποίου επέλεξαν - με τις πράξεις και τις παραλείψεις τους - να τον κρατήσουν έτσι, ανίκανο να παίξει κυρίαρχο ρόλο
- Το 7μηνο Σύριζα-Ανέλ ήταν απογοητευτικό. Από μένα η κυβέρνηση αυτή, όπως και κάθε μία, είχε το benefit of the doubt, την ευκαιρία να αφήσει το θετικό της αποτύπωμα. Μετά από ένα πρώτο μήνα όπου κάτι έδειξε να καταφέρνει, ακολούθησε μια ακατανόητη και καταστροφική πορεία. Τα όσα έγιναν είναι όλα δικό της "επίτευγμα". Το τρίτο μνημόνιο του Τσίπρα είμαι πεπεισμένος ότι είναι πολύ χειρότερο από το τρίτο μνημόνιο στο οποίο - με μαθηματική ακρίβεια και παρά τα όσα έλεγε - θα κατέληγε ο Σαμαράς.
- Η ΝΔ κάθησε να χάσει τον Ιανουάριο, είναι πασιφανές. Ωστόσο στη βασική της προειδοποίηση, που μου είχε φανεί κινδυνολογική τότε, αποδείχτηκε ότι είχε σχεδόν απόλυτο δίκιο. Οι 7 μήνες Σύριζα-Ανέλ ήταν ένα μπάχαλο στο οποίο η χώρα πήγε πίσω, έπαθε ζημιά που θα χρειαστεί καιρό για να φτιαχτεί (αν φτιαχτεί).
- Οι περισσότεροι Έλληνες πολιτικοί ηγέτες (και ελληνικοί κομματικοί σχηματισμοί) απέδειξαν ότι δεν έχουν δικό τους ρεαλιστικό όραμα. Δέχονται ασμένως την κηδεμονία των ξένων. Αυτό θα το βρούμε μπροστά μας. Τα κενά καλύπτονται με ό,τι βρεθεί, εν προκειμένω με τις απλοϊκές συνθηματολογίες της Χρυσής Αυγής και του Λαφαζάνη για "εθνική" παραγωγή και "εθνικό" νόμισμα.
- Η κυβέρνηση θα έχει να διαχειριστεί πολύ πόνο στην υλοποίηση του 3ου μνημονίου, άρα καλό θα είναι να μοιάζει με "οικουμενική".
- Δεν ξέρω τι θα κάνουν οι πολιτικοί στις διερευνητικές εντολές αλλά δεν θα ήθελα να επιβραβευτεί ο Σύριζα με την πρώτη θέση.

Και τέλος, δεν θα πρέπει να έχουμε την ψευδαίσθηση ότι επαναφέροντας το δήθεν "παλιό" θα γυρίσει το ρολόι πίσω και όλα θα εξελιχθούν σαν να είχε ψηφίσει η προτελευταία βουλή για Πρόεδρο Δημοκρατίας τον Σταύρο (χρόνια πολλά!) Δήμα. Καμία σχέση.

Καθαρά συναισθηματικά όμως, η ερώτηση στο τι θα ψηφίσω την Κυριακή, έχει απάντηση. Την ίδια απάντηση που ισχύει για όσα ζήσαμε έως τώρα στο ελληνικό πολιτικό 2015:

"Σταύρος Δήμας".

Και καλό κουράγιο Έλληνες.

Προεκλογικό (τα προγνωστικά, σε λίγες μέρες)

Νέος και αφελής πριν 30 χρόνια, έβλεπα το φιλοχουντικό κόμμα Ε.Π.ΕΝ. να παίρνει τα μικρά του ποσοστά και πίστευα ότι η ΝΔ με τον τρόπο αυτό εξαγνιζόταν από τα ακροδεξιά στοιχεία. Αμ δε! -με προσγείωσε κάποιος ωριμότερος.

Σήμερα στα αλήθεια πιστεύουμε ότι το κόμμα-τρολ της Λαϊκής Ενότητας θα πάρει όλους τους βαθιά αριστερούς και αντιμνημονιακούς, αφήνοντας στο Σύριζα του Τσίπρα τους φιλοευρωπαίους, κατά βάθος σοσιαλδημοκράτες;

Η φίλη @KorresMary, γράφοντας ότι ο Λαφαζάνης έχει αφήσει επίτηδες ανθρώπους του σε εκλόγιμες θέσεις του τωρινού Σύριζα, ώστε την κατάλληλη στιγμή να αποστατήσουν, μου έβαλε ιδέες.

Και ναι μεν το Λαφαζάνη δεν τον έχω ικανό για τέτοια πολύπλοκη σκέψη, πολλώ δε μάλλον για να οργανώσει εισβολή στο νομισματοκοπείο όπως κατηγορήθηκε, ωστόσο στον προβληματισμό μου προστέθηκε και η νέα δήλωση Βούτση.

Ο ογκόλιθος αυτός της Αριστεράς είπε ότι δεν αποκλείει συμπόρευση του Σύριζα με τη Λαϊκή Ενότητα. Και, μεταξύ μας, πόσο αγεφύρωτες μπορεί να είναι οι διαφορές; Πόσο "λαφαζανικές" μπορεί στ' αλήθεια να χαρακτηρίσει κανείς απόψεις που εκφράζονταν από το σύνολο του Σύριζα, μέχρι τη στιγμή που ο Τσίπρας αποφάσισε -υπό το βάρος της πραγματικότητας- να ερμηνεύσει το 61% του ΟΧΙ ως εντολή παραμονής (!!!) στην ευρωζώνη;

Πόσο περιθωριακή ήταν εντός Σύριζα η άποψη που άκουσα, ότι η κυβέρνηση Τσίπρα-Καμμένου αποτελεί τη δεύτερη φορά Αριστερά, με πρώτη ιστορικά την κυβέρνηση του βουνού; Εν αγνοία της ηγετικής ομάδας άραγε γίνονταν τα κονέ με το Guardian, που έγραφε πέρυσι το χειμώνα αυτά τα απίστευτα για τα Δεκεμβριανά; Μόνο ο Λαφαζάνης (κατά τον Κουτσούμπα) μπέρδεψε τη Μόσχα του Πούτιν με το Κρεμλίνο του υπαρκτού σοσιαλισμού;

Μάλλον ισχύει εδώ αυτό που γράφτηκε για καλό-κακό Σύριζα (όπως good vs. bad bank) και για τους δύο μαρξιστικούς πόλους. Η αντιευρωπαϊκή-αντιμνημονιακή μερίδα στο Σύριζα δεν έχει εξατμιστεί. Ο Τσίπρας ελπίζει όμως ότι το ειδικό της βάρος θα είναι μικρότερο, ειδικά αν η συρρίκνωση λόγω Λα.Ε. εξισορροπηθεί (μερικώς) από τη συμπίεση της κεντροαριστεράς. Ή μάλλον - πέρα από σύνθετες αριθμητικές πράξεις - αν έρθει πρώτος, έστω και με πεσμένο ποσοστό.

Κι αυτό γιατί μια νίκη, έστω και χωρίς αυτοδυναμία, δηλαδή μια δεύτερη ευκαιρία για τον αντικειμενικά πιο βλαβερό πρωθυπουργό από το '74, σημαίνει αν μη τι άλλο την παγίωσή του ως κυρίαρχη δύναμη στο αριστερό μισό του πολιτικού φάσματος. Αυτή η παγίωση είναι ευκολάκι - θα επιτευχθεί ακόμη και με ήττα Σύριζα και με ποσοστό κάτω του 30%, που πάλι θα είναι πολύ ψηλότερο από τα μονοψήφια που θα έχουν (κατά πάσα βεβαιότητα) Ποτάμι και Πασόκ.

Η ελληνική κοινωνία λοιπόν με αξιοθαύμαστη ακρίβεια θα πετύχει την αναλογία του ενός τρίτου που θα ταιριάζει στην ψυχή της. Αυτοί που θεωρούν ιδανική την Ελλάδα του πράσινου ήλιου, που 4 χρόνια πριν είχαν μετρηθεί (δημοσκοπικά) στο 33%, θα μείνουν πιστοί στον ηγέτη που πάνω του δεν πήγαν χαμένα τα μαθήματα μίμησης του Ανδρέα Παπανδρέου. Όσα γκρουπούσκουλα κι αν προσθέσουμε εκεί, η Ελλάδα αυτή δεν είναι πλειοψηφική. Ούτε η άλλη (η συνεπέστερα φιλοευρωπαϊκή) είναι βέβαια - η ναζιστική σφήνα, που μάλλον θα βγει ενισχυμένη (τόσο λόγω κωλοτούμπας Συριζανέλ όσο και λόγω της όξυνσης του προσφυγικού/μεταναστευτικού), παραμένει βασικό στοιχείο ανωμαλίας του πολιτικού φάσματος, κι ας επιμένουν να τη χαρακτηρίζουν κάποιοι ως την "πιο ακίνδυνη" (;) ακροδεξιά της Ευρώπης.

Αποκλειστική συνέντευξη με τον Αντώνη Αντωνιάδη!

Σαν σήμερα, πριν 37 χρόνια, ο Παρασκευάς Δημητρόπουλος (ο εκλιπών πατέρας μου & παππούς του συνονόματου δεξιά εικονιζόμενου) με είχε πάρει στο Καραϊσκάκη για να δούμε την πρεμιέρα του πρωταθλήματος '78-'79: Ολυμπιακός-Λάρισα. Στη σύνθεση του θρύλου, η έκπληξη άκουγε στο όνομα Αντώνης Αντωνιάδης. Ο (αριστερά εικονιζόμενος) Ψηλός αν και χωρίς την πράσινη φανέλα του μεγάλου, αιωνίου αντιπάλου ΠΑΟ (με την οποία είχε αναδειχτεί) παρέμενε μεγάλος γκολτζής: έβαλε 2 από τα 4 γκολ της νέας του ομάδας στο αγωνιώδες 4-3.

Σήμερα 3/9/2015, ο γιος μου Παρασκευάς Δημητρόπουλος δημοσιεύει τη συνέντευξη που πήρε στη διάρκεια των διακοπών στο Γαύριο Άνδρου από τον Αντώνη Αντωνιάδη. Την παραθέτω εδώ, αυτούσια.

-ΚΥΡΙΕ ΑΝΤΩΝΙΑΔΗ, ΠΩΣ ΗΤΑΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΣΑΣ ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΗΝ ΞΑΝΘΗ
-Γεννήθηκα στις 25 Μαρτίου 1946 στο Πετροχώρι της Ξάνθης. Ήμουν καλός μαθητής· παρόλα αυτά, τα καλοκαίρια ήταν για εμένα ένα δράμα. Βλέπεις, οι μέτριοι μαθητές είχαν το προνόμιο να περνάνε τα καλοκαίρια ξέγνοιαστα. Αντιθέτως, εγώ δούλευα στα χωράφια, καθώς είχαμε καλλιέργειες με καπνά. Έπρεπε να ξυπνάμε γύρω στις 4 το πρωί για να πιάσουμε δουλειά. Μία φορά νευριασμένος είπα στους γονείς μου: "Και σκουπιδιάρης στον Δήμο Ξάνθης ευχαρίστως θα γινόμουν, με τα καπνά δεν ασχολούμαι ξανά".
Τελειώνοντας το γυμνάσιο -εξατάξιο τότε- δήλωσα στις πανελλαδικές εξετάσεις στρατιωτική ιατρική, όμως κόπηκα στο τελευταίο μάθημα, την ανθρωπολογία... Ακόμα με βασανίζει... [μεταξύ σοβαρού κι αστείου]. Δεν προσπάθησα πάλι, διότι ήμαστε τρία αγόρια -δε γινόταν να σπουδάσουμε όλοι.
Υπηρέτησα στον Έβρο, ενώ παράλληλα είχα μεταπηδήσει από τα "τσικό" της Ασπίδας Ξάνθης στην ομάδα νέων. Όσο υπηρετούσα στα σύνορα, ερχόταν ο προπονητής να με παραλάβει από τον σταθμό του αστικού λεωφορείου ώστε να μεταβώ στην προπόνηση της ομάδας.

-ΤΟ 1967 ΣΥΓΧΩΝΕΥΟΝΤΑΙ Η ΑΣΠΙΣ ΞΑΝΘΗΣ ΜΕ ΤΟΝ ΤΟΠΙΚΟ ΟΡΦΕΑ ΓΙΑ ΝΑ ΙΔΡΥΘΕΙ Ο ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΞΑΝΘΗΣ, Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ŠKODA ΞΑΝΘΗΣ. ΠΙΣΤΕΥΕΤΕ ΟΤΙ ΟΙ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΣΑΣ ΣΤΙΣ ΔΥΟ ΘΡΑΚΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΕΠΑΙΞΑΝ ΚΑΤΑΛΥΤΙΚΟ ΡΟΛΟ ΣΤΗ ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ ΣΑΣ ΣΤΟΝ ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟ;
-Σίγουρα. Ήμουν ήδη γνωστός, καθώς είχα βγει δύο συνεχόμενες χρονιές πρώτος σκόρερ στη Β' Εθνική κατηγορία. Μία ημέρα ένας φίλαθλος του Α.Ο.Ξ. με πλησίασε και μου είπε ότι μπορεί να με στείλει στον Παναθηναϊκό. Έκανε "κονέ" με τον αείμνηστο Σωτήρη Αγγελόπουλο και, δεδομένης της καλής εξέλιξης που είχα ως παίκτης της Ασπίδας, η μεταγραφή μου δεν θα αργούσε. Όμως το 1968 απαγορευόντουσαν οι μεταγραφές, λόγω του "νόμου των στρατευσίμων", σύμφωνα με τον οποίον όσοι υπηρετούσαν στον στρατό έπρεπε να παίζουν στην ομάδα της πόλης στην οποία υπηρετούσαν. Έτσι, έπρεπε να μεταφερθώ στην Αθήνα, αν ήθελα να γίνω παίκτης του Παναθηναϊκού.
Μετά την εντός έδρας νίκη επί του Α.Ο. Τρικάλων με 4-2, οι Θεσσαλοί ζήτησαν να παίξω γι' αυτούς. Παρόλο που μετατέθηκα στα Τρίκαλα, τελικά μετεγγράφηκα στον Παναθηναϊκό.

-ΣΑΣ ΕΙΧΑΝ ΓΙΝΕΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΟΜΑΔΕΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ;
-Ναι, αλλά δεν τις αποδέχθηκα, καθώς δεν θα μου παρείχαν μισθό, σε αντίθεση με τον Παναθηναϊκό.

-ΠΩΣ ΝΙΩΣΑΤΕ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΠΟΥ ΜΕΤΑΒΗΚΑΤΕ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΓΙΑ ΝΑ ΥΠΟΓΡΑΨΕΤΕ ΤΟ ΔΕΛΤΙΟ ΣΑΣ;
-Ήμουν αγωνιώδης για δύο λόγους: ο πρώτος ήταν τα πρωτοσέλιδα των δύο αθλητικών εφημερίδων της εποχής, το "ΦΩΣ ΤΩΝ ΣΠΟΡ" και η "ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΗΧΩ", ιδιαιτέρως η τελευταία. Οι ίαμβοι της "Ηχούς" έφεραν μεγάλες προσδοκίες στον φίλαθλο κόσμο που ανυπομονούσε να γνωρίσει το υψηλόσωμο ταλέντο που ερχόταν από τον μακρινό βορρά. Ο δεύτερος λόγος ήταν η συνάντηση με παλαίμαχους και ενεργούς παίκτες της ομάδας, ένας εκ των οποίων και ο αγαπητός φίλος μου, Μίμης Δομάζος. Στη συνάντηση πήγα με τα στρατιωτικά ρούχα και από την αγωνία μου ύστερα έπαθα σκωληκοειδίτιδα. Έτσι, έχασα την προετοιμασία της ομάδας εκείνο το καλοκαίρι. Ο κόσμος άρχισε να αμφιβάλλει για εμένα, παρά την προβολή μου από τις αθλητικές εφημερίδες.
Για να καταφέρω να επανέλθω ο προπονητής μου σύστησε να πηγαίνω καθημερινά στο Καλλιμάρμαρο Στάδιο εκείνο το καλοκαίρι του 1969 και να τρέχω με την στολή και τα παπούτσια αθλητού στίβου που μου δάνεισε. Παράλληλα, ύστερα από προτροπή ενός γεωπόνου, ο οποίος περιποιούνταν το γκαζόν του πάρκου, έκανα και μαθήματα μπαλέτου. Φαντάσου λοιπόν με τη ζέστη που επικρατούσε το καλοκαίρι να τρέχω στο Καλλιμάρμαρο και παράλληλα να χορεύω τα απογεύματα... Ήταν πραγματικά ένα κουραστικό καλοκαίρι.

-ΠΕΙΤΕ ΜΑΣ ΤΩΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΝΤΕΜΠΟΥΤΟ ΣΑΣ ΜΕ ΤΗ ΦΑΝΕΛΑ ΤΟΥ ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΥ.
-Ήταν 21 Σεπτεμβρίου 1969. Ο Παναθηναϊκός υποδεχόταν τον Άρη. Νωρίτερα μέσα στον Σεπτέμβριο δεν είχα κληθεί στην αποστολή για ευρωπαϊκό αγώνα στην Ανατολική Γερμανία με τη Vorwärts [Φόρβερτς] Βερολίνου -από την οποία εν τέλει αποκλειστήκαμε- και από την απογοήτευση που με κυρίευσε, ήμουν έτοιμος να υποβάλω την παραίτησή μου από παίκτη του Παναθηναϊκού. Ο αείμνηστος Λάκης Πετρόπουλος, τότε προπονητής, ήταν αρκετά αυταρχικός. Ενώ ετοιμαζόμουν να αποχωρήσω, με φώναξε ο βοηθός του προπονητή για να μας πει τις οδηγίες πριν το παιχνίδι. Ενώ λοιπόν ανέβαινα τα σκαλοπάτια, κοντοστάθηκα, σκέφτηκα και άλλαξα τη στάση μου. Κυριεύτηκα από αυτοπεποίθηση, ιδιαιτέρως όταν αντίκρυσα το όνομά μου στην αρχική ενδεκάδα. Σχεδόν αμέσως με κατέλαβε και στρες. Βλέπεις, το 1968 είχε δημιουργηθεί προκατάληψη εις βάρος μου.
Όταν ξεκίνησε το παιχνίδι, σχεδόν όλοι οι θεατές με γιουχάισαν... Σκέψου ότι ήταν και πρεμιέρα του πρωταθλήματος!
Στο 35' ο Κώστας Ελευθεράκης έκανε ένα σουτ στο δοκάρι κι ενώ πήγα να το εκμεταλλευτώ, κόλλησε το δεξί μου πόδι σε μία λακκούβα και προσπάθησα να σουτάρω με το άλλο πόδι, όμως η μπάλα κατέληξε εκτός. Φαντάσου λοιπόν 46.000 χέρια να σε μουτζώνουν και 23.000 στόματα να σε γιουχάρουν... Παρόλα αυτά, είχα πίστη στον εαυτό μου. Έτσι, σε άλλη φάση, έκανα 6-7 ντρίμπλες, με αγκάλιασαν όμως οι αμυνόμενοι και με σταμάτησαν. Κατάφερα να την αφήσω στον Γιώργο Ροκίδη, ο οποίος έκανε σουτ με εξωτερικό φάλτσο, με το δεξί πόδι, το οποίο κατέληξε στο "Γ" και στο 37' έγινε το 1-0. Τα χέρια κατέβηκαν και στη Λεωφόρο επικράτησε "άκρα του τάφου σιωπή". Στο 42' ο Κώστας Αθανασόπουλος έβγαλε μια σέντρα, έκανα το κοντρόλ με το στήθος και έσπρωξα τη μπάλα στο τέρμα, γράφοντας το 2-0.
Έτσι λοιπόν αποκατέστησα την εικόνα μου στα μάτια των φιλάθλων. Επειδή έχασα την προετοιμασία το καλοκαίρι του 1968, τη σεζόν 1968-69 ήμουν ο "αποδιοπομπαίος τράγος" της ομάδας. Την επόμενη σεζόν έγινα ο πρώτος σκόρερ του πρωταθλήματος, ο πρώτος παίκτης του ΠΑΟ που αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ στην Α' Εθνική. Τη σεζόν 1970-71 έγινα ο πρώτος σκόρερ στην Ευρώπη, κατακτώντας το χρυσό παπούτσι με 10 τέρματα, ενώ την επόμενη σεζόν πέτυχα το μέχρι σήμερα ακατάρριπτο ρεκόρ των 39 τερμάτων στο πρωτάθλημα Ελλάδος, με 11 ακυρωθέντα και 13 δοκάρια· κι όλα αυτά χάρις στην επιμονή, την δουλειά και την προσπάθεια που κατέβαλα για να αποκαταστήσω την εικόνα μου. Τη σεζόν 1971-72 εγώ και ο Κώστας Νεστορίδης είχαμε συντελεστή γκολ 0,77.

-ΠΟΣΑ ΤΕΡΜΑΤΑ ΕΧΕΤΕ ΠΕΤΥΧΕΙ ΣΤΗΝ ΚΑΡΙΕΡΑ ΣΑΣ, ΣΕ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ;
-Συνολικά έχω πετύχει 187 τέρματα στην Α' Εθνική και 73 στη Β' Εθνική κατηγορία.

-ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1971, ΠΟΙΕΣ ΑΛΛΕΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΕΙΧΑΤΕ;
-Έχω παίξει το 1973 στη μικτή Ευρώπης μαζί με παίκτες όπως ο Eusébio [Εουσέμπιο], έχω κατακτήσει ένα Παγκόσμιο Κύπελλο με την Εθνική Ομάδα Ενόπλων το 1969, έχω κερδίσει ένα Βαλκανικό Κύπελλο Συλλόγων το 1977. Στο Παγκόσμιο Κύπελλο η Αλγερία αποχώρησε στο 80ο λεπτό, ύστερα από τα παράπονα των παικτών για τη διαιτησία, με αποτέλεσμα το κύπελλο να απονεμηθεί στην Ελλάδα άνευ αγώνος, η αποστολή της Αλγερίας να μην παραστεί στην τελετή βράβευσης και οι Αραβικές χώρες, δηλώνοντας την συμπαράστασή τους στην Αλγερία, να μην παρευρεθούν στην τελετή λήξης.
Στο Βαλκανικό Κύπελλο παίξαμε με τη Slavia [Σλάβια] Σόφιας· φέραμε "λευκή ισοπαλία" στη Σόφια και στο επόμενο παιχνίδι στη Λεωφόρο κερδίσαμε με 2-1. Επίσης, έπαιξα και στην ιστορική ισοπαλία με 0-0, στο φιλικό παιχνίδι με αντίπαλο τη Βραζιλία στο σχεδόν άδειο(!) Maracanã [Μαρακανά], στις 28 Απριλίου 1974.
(Το Στάδιο Μαρακανά σύμφωνα με πληροφορίες είχε εκείνη τη μέρα 100.000 φίλαθλους της Βραζιλίας, ενώ χωρούσε 200.000 ανθρώπους.)

-ΔΕΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΦΙΞΗ ΣΑΣ ΣΤΟ "ΤΡΙΦΥΛΛΙ" ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ Ο ΤΟΤΕ ΠΡΟΕΔΡΟΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΝΑ ΔΙΩΞΕΙ ΕΣΑΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΜΙΜΗ ΔΟΜΑΖΟ. Ο "ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ" ΕΠΑΙΞΕ ΓΙΑ ΔΥΟ ΣΕΖΟΝ ΣΤΗΝ Α.Ε.Κ., ΠΡΙΝ ΕΠΙΣΤΡΕΨΕΙ ΓΙΑ ΝΑ ΚΛΕΙΣΕΙ ΤΗΝ ΚΑΡΙΕΡΑ ΤΟΥ ΤΟ 1980 ΣΤΟΝ Π.Α.Ο., ΕΝΩ ΕΣΕΙΣ ΜΙΑ ΣΕΖΟΝ ΣΤΟΝ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΚΑΙ ΜΙΑ ΣΕΖΟΝ ΣΤΟΝ ΑΤΡΟΜΗΤΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΠΡΙΝ ΓΥΡΙΣΕΤΕ ΣΤΟΝ ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟ. ΝΙΩΣΑΤΕ ΑΒΟΛΑ ΠΟΥ ΦΟΡΕΣΑΤΕ ΤΗ ΦΑΝΕΛΑ ΤΟΥ "ΑΙΩΝΙΟΥ ΑΝΤΙΠΑΛΟΥ";
-Σίγουρα ήταν παράξενο κι άβολο, αλλά οι συνθήκες ήταν περίεργες: Εμένα και τον Δημήτρη [Μίμη] μας κατείχε μια μεγάλη πίκρα καθώς πιστεύω ότι διωχθήκαμε και οι δύο άδικα. Βλέπεις, ο πρόεδρος μας είπε ότι προκαλούσαμε προβλήματα, όμως ούτε κληθήκαμε σε απολογία, ούτε μας εξήγησε ο πρόεδρος τι είδους προβλήματα προκαλούσαμε... Συνεπώς, χωρίς διάλογο, αναγκαστήκαμε να αποχωρήσουμε.

-ΕΙΣΤΕ ΑΠΟ ΤΑ ΙΔΡΥΤΙΚΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΜΟΙΒΟΜΕΝΩΝ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΣΤΩΝ (ΠΣΑΠ). ΠΕΙΤΕ ΜΑΣ ΜΕΡΙΚΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΣΑΠ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑ ΣΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΣΥΡΣΗ ΣΑΣ.
-Στον ΠΣΑΠ δούλεψα επί 32 συναπτά έτη, από τα οποία τα 28 τα πέρασα ως πρόεδρος, τα 2 ως αντιπρόεδρος και τα υπόλοιπα 2 ως ταμίας. Εμείς θεσπίσαμε έναν σημαντικό για την εποχή κανονισμό: όποιος παίκτης επικαλούνταν τραυματισμό ώστε να μην παίξει στον αγώνα της Εθνικής και δεν ήταν τραυματίας, αυτομάτως έχανε τον επόμενο αγώνα του συλλόγου στον οποίο ανήκε. Βλέπεις, οι παράγοντες τότε την Εθνική ομάδα την είχαν "για πέταμα"· δε μας επέτρεπαν να αγωνιστούμε, μην τυχόν και τραυματιστούμε. Παράλληλα, ο ΠΣΑΠ κατοχύρωσε την ασφάλιση των ποδοσφαιριστών. Όταν παραιτήθηκα από τον ΠΣΑΠ, διετέλεσα αντιπρόεδρος της Π.Α.Ε. Παναθηναϊκός.
Παράλληλα με την ποδοσφαιρική μου καριέρα δούλευα ως ασφαλιστής, καθώς τότε το ποδόσφαιρο ήταν ημι-επαγγελματικό, οπότε για να ζήσει κανείς δεν αρκούσε απλώς να παίζει ποδόσφαιρο σε μία ομάδα, αλλά και να κάνει συμπληρωματικό μεροκάματο. Σήμερα είμαι ένας 69χρονος συνταξιούχος.

-ΤΙ ΕΧΕΤΕ ΝΑ ΜΑΣ ΠΕΙΤΕ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΥΣΗ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΥ;
-Για μένα ο Παναθηναϊκός είναι η πρώτη ελληνική ομάδα. Εν έτει 1968 ήταν πρωταθλητής στα 18 από τα 21 αθλητικά τμήματα του συλλόγου. Η Λεωφόρος Αλεξάνδρας ήταν το πρώτο ελληνικό γήπεδο με χλοοτάπητα· γι' αυτό το λόγο οι ελληνικές ομάδες τότε έπαιζαν τα ευρωπαϊκά τους παιχνίδια στη Λεωφόρο, όπως και η Εθνική Ομάδα. Η Λεωφόρος Αλεξάνδρας αποτελεί το "ναό του ελληνικού ποδοσφαίρου".
Στην Ευρώπη κάναμε εξαιρετικές πορείες και ζήσαμε απίστευτες στιγμές... Το τι ζήσαμε το 1971 ήταν για εμάς αδιανόητο -το συνειδητοποιήσαμε μόλις 15 χρόνια αργότερα. Σήμερα ο κόσμος ακόμη μιλάει γι' αυτό το θαύμα του ελληνικού ποδοσφαίρου.

-ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΧΡΥΣΟ ΠΑΠΟΥΤΣΙ ΜΕ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΒΡΑΒΕΥΤΗΚΑΤΕ ΤΟ 1971, ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΜΑΣ ΑΠΑΡΙΘΜΗΣΕΤΕ ΤΑ 10 ΤΕΡΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΕΤΥΧΑΤΕ ΣΤΗ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ;
-1η φάση:
Jeunesse [Ζενές] Ες 1-2 ΠΑΟ (6')
ΠΑΟ 6-0 Ζενές Ες (27', 30', 37', 58')
-Φάση των '16'
ΠΑΟ 3-0 Slovan [Σλόβαν] Μπρατισλάβας (55')
Σλόβαν 2-1 ΠΑΟ (52')
-Προημιτελικός
Έβερτον 1-1 ΠΑΟ (82')
-Ημιτελικός
ΠΑΟ 3-0 Ερυθρός Αστέρας (1', 55')
-Το φοβερό στο παιχνίδι με την Έβερτον ήταν τα περίφημα "εννιάρια", καθώς στο παιχνίδι στο Λίβερπουλ, στο Γκούντισον Παρκ:
1. Ήταν 9 Μαρτίου 1971.
2. Το γκολ το πέτυχα στις 9:00 ακριβώς (υπάρχει και ντοκουμέντο).
3. Φορούσα τη φανέλα με τον αριθμό 9.
4. Το γκολ το πέτυχα 9 λεπτά πριν τη λήξη του παιχνιδιού.
Μετά την ήττα στο Λονδίνο από τον Άγιαξ μας περίμενε το διηπειρωτικό κύπελλο, καθώς οι Ολλανδοί αρνήθηκαν να συμμετάσχουν. Στο στάδιο Γεώργιος Καραϊσκάκης φέραμε 1-1 και στον επαναληπτικό, στο θρυλικό στάδιο "Centenario" ηττηθήκαμε με 2-1. Ναι μεν ήταν απογοητευτικό το αποτέλεσμα, όμως το χειρότερο κομμάτι της βραδιάς στον αγώνα του Φαλήρου ήταν στο 60ο λεπτό, όταν ο Γιάννης Τομαράς, μετά από αντιαθλητική επέμβαση του Χούλιο Μοράλες, έπεσε λιπόθυμος στο έδαφος, έχοντας υποστεί διπλό κάταγμα κνήμης. Το πόδι του κόπηκε στα δύο και η ελπιδοφόρα καριέρα του τελείωσε, καθώς μετά την επιστροφή του ένα χρόνο αργότερα δεν κατάφερε να επανέρθει στα επίπεδα που βρισκόταν.

-ΓΙΑ ΤΟΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΦΕΡΕΝΤΣ ΠΟΥΣΚΑΣ, ΚΑΤΑ ΚΟΣΜΟΝ ΦΕΡΕΝΤΣ ΠΟΥΡΤΣΕΛΝΤ ΚΑΙ ΓΕΝΝΗΜΕΝΟ ΣΤΟ -ΤΟΤΕ- ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΗΣ ΟΥΓΓΑΡΙΑΣ;
-Ο Φέρεντς Πούσκας ήταν ένας πολύ καλός άνθρωπος. Όταν πρωτοήρθε στον Παναθηναϊκό μας κέρδισε, καθώς είχε όρεξη για δουλειά και ήταν απλός. Στον τελικό του 1971 μας ανέβασε την ψυχολογία, πείθοντάς μας ότι δεν διαφέρουμε από τους παίκτες του Άγιαξ. Συγκεκριμένα μας είπε: "Δύο πόδια εμείς, δύο πόδια αυτοί· ένα κεφάλι εμείς, ένα κεφάλι αυτοί...". Με αυτό ήθελε να μας δείξει ότι δεν ήμαστε διαφορετικοί από τον "Αίαντα" και πως είχαμε ίσες ελπίδες για την κατάκτηση του τίτλου: αρκεί να παίζαμε συγκεντρωμένα και προσγειωμένα.

-ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΠΙΣΤΗΘΙΟ ΦΙΛΟ ΣΑΣ, ΤΟ "ΣΤΡΑΤΗΓΟ" ΜΙΜΗ ΔΟΜΑΖΟ;
-Ο Δομάζος -όσον αφορά το εγχώριο ποδόσφαιρο- είναι ο καλύτερος παίκτης όλων των εποχών. Έπαιζε με πάθος για τη μπάλα και αγαπούσε το άθλημα όσο κανένας άλλος.

-ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑΤΕ ΝΑ ΜΑΣ ΣΥΓΚΡΙΝΕΤΕ ΤΟΝ ΠΑΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΤΟΥ ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ;
-Η σύγκριση είναι εν μέρει αδύνατη· ο Παναθηναϊκός του '70 είχε άλλη κλάση: μεγάλες προσωπικότητες, ομαδικό πνεύμα, μία ομάδα με βάθος όσον αφορά τους παίκτες και "καθαρόαιμη". Ο Άγιαξ το 1971 είχε στο ρόστερ έναν Γιουγκοσλάβο κι έναν Γερμανό· ο Παναθηναϊκός μόνο Έλληνες παίκτες. Τώρα δεν υπάρχει ομαδικό πνεύμα. Αυτό βασικά συμβαίνει διότι πλέον οι ομάδες στηρίζονται σε ξένους παίκτες κυρίως, οι οποίοι μαζί με τα παιδιά που έχουν "ξεπηδήσει" από τις ακαδημίες μετακινούνται συνεχώς, με αποτέλεσμα τα παιδιά των "τσικό" να μην στεριώνουν στην ομάδα που αγάπησαν από μικροί.
Στο θέμα της Εθνικής τώρα, εκείνη την εποχή είχαμε καλύτερους παίκτες μεν, αλλά η ομάδα ήταν σαφώς χειρότερη, μιας και οι παίκτες δεν έπαιζαν με πάθος, όπως είπα πριν λόγω των παραγόντων. Σήμερα, τουλάχιστον την εποχή Ρεχάγκελ και Σάντος, αλλά και το '94 υπό τον Αλκέτα Παναγούλια, οι παίκτες ήταν καλοί και η αμυντικογενής αυστηρά ομάδα που έφτιαξε ο Όττο Ρεχάγκελ και συνέχισε ο Φερνάντο Σάντος ήταν επιτυχημένη. Την Εθνική Ομάδα η οποία από τον Σεπτέμβριο του 2014 ολοένα και χειροτερεύει, δεν επιθυμώ να τη σχολιάσω, όπως και τον Παναθηναϊκό: την Κλαμπ Μπρυζ άνετα θα τη νικούσαμε εκτός έδρας... Τα παιδιά στην Εθνική δυστυχώς δεν παίζουν για το εθνόσημο με πάθος...

-ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΣΑΠ ΣΗΜΕΡΑ; ΤΙ ΕΧΕΤΕ ΝΑ ΣΧΟΛΙΑΣΕΤΕ;
-Δεν επιθυμώ να σχολιάσω τη σημερινή κατάσταση. Το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι έχει υποβαθμιστεί.

-ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΒΕΤΕΡΑΝΟΥΣ;
-Με τους παλαίμαχους συναντιόμαστε αραιά και πού. Η ομάδα χρειάζεται αναδιάταξη (π.χ. ο Δημήτρης Σαραβάκος άλλοτε έρχεται, άλλοτε δεν παίζει). Τα 'παιδιά' χρειάζονται νέα κίνητρα, κυρίως οικονομικά: χρειαζόμαστε δηλαδή καινούριες φανέλες, χορηγούς κ.α.

-ΠΩΣ ΝΙΩΘΕΤΕ ΣΤΙΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΒΕΤΕΡΑΝΩΝ;
-Όποτε συναντιόμαστε μας κατακλύζουν όλους ευχάριστες μνήμες.

-ΠΩΣ ΒΡΑΒΕΥΤΗΚΑΤΕ ΜΕ ΤΟΝ 'ΣΤΑΥΡΟ ΤΟΥ ΕΦΕΔΡΟΥ ΠΟΛΕΜΙΣΤΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ';
-Το 1971 που κέρδισα το χρυσό παπούτσι ως πρώτος σκόρερ της Ευρώπης, υπηρετούσα τη θητεία μου στις Ένοπλες Δυνάμεις. Έτσι, βραβεύτηκα με τον Σταυρό του Εφέδρου Πολεμιστή της Ευρώπης.

-ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ, ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ ΣΑΣ ΑΣΧΟΛΙΑ;
-Λατρεύω την Αρχαία Ελληνική Γλώσσα. Στο σχολείο ήμουν άριστος μαθητής. Τότε είχαμε τη γραμματική του Τζάρτζανου. Μπορώ να "πιάσω" οποιονδήποτε καθηγητή και να του εξηγήσω τα πάντα σε άπταιστα Αρχαία Ελληνικά. Ήξερες ότι ρίζες του Ποντιακού ιδιώματος προέρχονται από την Ιωνική διάλεκτο;