Διαδίδονται, ψεκάζονται για την ακρίβεια, διάφοροι πίνακες που δείχνουν τις "παραλίες προς ιδιωτικοποίηση". Συνήθως η τελευταία εντός εισαγωγικών λέξη αντικαθίσταται από πιο πιασιάρικες όπως ξεπούλημα ή εκποίηση. Κάτι σε ποίηση, τέλος πάντων, για να κρατάμε σταθερό το στόμα μας προφέροντας τα απανωτά "ι". Να κάνει και ρίμα με τη φτωχοποίηση, που άκουσα πρόσφατα από κομψό κύριο, θαμώνα σολάριουμ και ντυμένο στην τρίχα, που έκανε το πέρασμα του από μια καφετέρια για να πουλήσει αγωνιστικότητα και μίρλα. Έρχονται "ολοταχώς" όλες αυτές οι "ποιήσεις", ισχυριζόταν ο τυπάκος - τόσο, που απόρησα, γιατί άραγε φοράει loafer κι όχι παπούτσια με καρφιά σαν του σπρίντερ, να ρίξει καμιά τρεχάλα να γλιτώσει ο άνθρωπος;
Την είχε διαβάσει κι αυτός τη λίστα, όλων μας το μάτι την είχε πάρει. Τι σημασία έχει που επρόκειτο για επιλεκτικό κατάλογο με προβοκατόρικο τίτλο; Ντόρος να γίνεται. Εν προκειμένω, να "ξεσηκωθεί" ο τοπικός πληθυσμός, στη χειρότερη περίπτωση να συνεχίσουν όλοι τις ζωές τους, έχοντας ωστόσο στο πίσω μέρος του μυαλού τους ότι "οι παραλίες ξεπουλιούνται".
Βρήκα τους πλήρεις καταλόγους στον ιστότοπο του ΤΑΙΠΕΔ. Δεν μπορώ να πω ότι χάρηκα. Δεν έπεσα όμως από τα σύννεφα, ούτε σκανδαλίστηκα. Διότι το εν λόγω ταμείο υπάρχει και λειτουργεί από το 2011. Με πολλά σημεία που σηκώνουν συζήτηση (αμοιβές συμβούλων, παλινωδίες ως προς το τι είναι προς "αξιοποίηση" και τι όχι) αλλά με δεδομένο και κατανοητό ότι, στην αναζήτηση πρόσθετης ρευστότητας, ένας (χρεωμένος) οργανισμός θα κοιτάξει, μεταξύ άλλων, να διαθέσει σε αγοραστές ένα κομμάτι της περιουσίας του - όπως αναγκάζονται να κάνουν επιχειρήσεις ή άνθρωποι που βρίσκονται "σε ανάγκη". Επίσης, παρόλο που είναι περιττό, θυμίζω ότι η ψήφος μας το 2012 σημαίνει ότι, μεταξύ άλλων, αποδεχόμαστε και το ΤΑΙΠΕΔ όπως και τα οδυνηρά, βαριά μνημόνια ως "αναγκαίο κακό" (κι ας λέει ο πρωθυπουργός ότι "τα σκίζει" κάθε ξημέρωμα).
Κοίταξα δύο από τις νησιώτικες παραλίες της λίστας που τυχαίνει να μου είναι γνώριμες. Το ΤΑΙΠΕΔ μιλά για εξοχικές κατοικίες και στις 2 περιπτώσεις (και στη μία απ' αυτές, επιπροσθέτως για ξενοδοχείο). Δεν προκύπτει από κάπου ότι ντε και καλά θα μπουν κάγκελα και θα χρεώνεται το κολύμπι. Δεν θα είχε και νόημα άλλωστε, μια και ο απλός κολυμβητής θα πάει παραδίπλα στο τζάμπα. (Σχετικές εδώ και κάποιες διευκρινίσεις πάνω στην πρόσθετη νομοθετική παρέμβαση.) Ο επιχειρηματίας θα αναζητήσει τον τρόπο του να βγάλει λεφτά και από τον περαστικό, με τρόπους που έχουμε δει και αποδεχτεί (κρίνοντας ως καταναλωτές, όπως επιβάλλεται, ποιότητα και τιμές). Η ύπαρξη μάλιστα ενός ιδιώτη που θα έχει συμφέρον να διατηρήσει ελκυστικό τον περιβάλλοντα χώρο, μπορεί να φέρει και ευχάριστες εκπλήξεις. Όπως π.χ. να καθαρίζονται από σκουπίδια αυτές οι παραλίες, κάτι που σήμερα δεν συμβαίνει. Από τη μια ο βοριάς, στον οποίο κι οι δυο είναι εκτεθειμένες, από την άλλη οι γνωστές μας συνήθειες, το σκουπιδαριό ζει και βασιλεύει.
Το ερώτημα για μένα - και για άλλους λογικά σκεπτόμενους ανθρώπους, που σίγουρα κάπου υπάρχουν ανάμεσά μας, δεν είναι όλοι πλασιέ της μιζέριας - δεν είναι το αν απορρίπτουμε με το "καλημέρα" κάθε πώληση δημόσιας έκτασης. Μέσα μου το έχω λύσει αυτό, πολύ πριν έρθει το ΤΑΙΠΕΔ. Δείτε, για παράδειγμα, κάτι που έγραψα το 2009 για τον Ελαιώνα, που κάποιοι - όπως και για το Ελληνικό - ονειρεύονται ότι θα μπορούσε να γίνει βιώσιμο "ρουμάνι" διά της φυσικής οδού.
Έλεγα τότε:
Αλήθεια, ποιο ήταν το όραμα; Ότι το κράτος θα διέθετε τεράστια ποσά για να απαλλοτριώσει κάμποσα τετραγωνικά χιλιόμετρα και κατόπιν θα άφηνε την έκταση να γίνει "ρουμάνι", ένα φυσικό δάσος-"ζούγκλα" που δεν θα ήθελε καμία συντήρηση, καμία φύλαξη, καμία περαιτέρω επέμβαση στον αιώνα τον άπαντα; Συγγνώμη, αλλά ποιο κράτος έχουν στο μυαλό τους όσοι σκέφτονται έτσι; Αυτό που χρωστά, δανείζεται, κακοπληρώνει, κακοδιαχειρίζεται, κάνει "σαφάρι" κ.λπ.;
Αν κάποτε ξεμπερδέψουμε με τα αυτονόητα, θα ήθελα να δω να συζητιούνται ορισμένα πιο συγκεκριμένα ζητήματα γύρω από τις εκτάσεις που σκέφτεται να πουλήσει το ελληνικό κράτος:
- Ποιο τίμημα είναι εύλογο για την κάθε μία έκταση;
- Με ποια κριτήρια θα επιλεγεί η καλύτερη προσφορά;
- Πώς θα προστατευτεί το περιβάλλον από την εκμετάλλευση;
- Με ποιο πρακτικό τρόπο θα διατηρηθεί προσβάσιμη η παραλία και θα αποφευχθούν αυθαιρεσίες;
- Ποια παράπλευρα οφέλη (αντισταθμιστικά τα λέμε καμιά φορά) θα έχει κάθε τόπος από την επένδυση;
Όπως ο καθένας μας δεν απομακρύνει την πινακίδα "πωλείται" / "ενοικιάζεται" μέχρι να βρεθεί η λύση που θα ικανοποιεί στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό τα "θέλω" μας, κι εμείς ως πολίτες θα έπρεπε να έχουμε τη δυνατότητα συμμετοχής σε ένα δημόσιο διάλογο. Μπορούμε να το διεκδικήσουμε αυτό; Ή μας βολεύει να διατηρήσουμε το σημερινό φτωχό και φυγόπονο σετ επιλογών; Δηλαδή, από τη μια "σκύβω το κεφάλι μοιρολατρικά (κι αφήνω ν' αποφασίσουν αυτοί που ξέρουν καλύτερα)" κι από την άλλη "αρνούμαι συλλήβδην (λέω το εύκολο όχι σε όλα, διότι "δεν γίνονται αυτά")".
Την είχε διαβάσει κι αυτός τη λίστα, όλων μας το μάτι την είχε πάρει. Τι σημασία έχει που επρόκειτο για επιλεκτικό κατάλογο με προβοκατόρικο τίτλο; Ντόρος να γίνεται. Εν προκειμένω, να "ξεσηκωθεί" ο τοπικός πληθυσμός, στη χειρότερη περίπτωση να συνεχίσουν όλοι τις ζωές τους, έχοντας ωστόσο στο πίσω μέρος του μυαλού τους ότι "οι παραλίες ξεπουλιούνται".
Βρήκα τους πλήρεις καταλόγους στον ιστότοπο του ΤΑΙΠΕΔ. Δεν μπορώ να πω ότι χάρηκα. Δεν έπεσα όμως από τα σύννεφα, ούτε σκανδαλίστηκα. Διότι το εν λόγω ταμείο υπάρχει και λειτουργεί από το 2011. Με πολλά σημεία που σηκώνουν συζήτηση (αμοιβές συμβούλων, παλινωδίες ως προς το τι είναι προς "αξιοποίηση" και τι όχι) αλλά με δεδομένο και κατανοητό ότι, στην αναζήτηση πρόσθετης ρευστότητας, ένας (χρεωμένος) οργανισμός θα κοιτάξει, μεταξύ άλλων, να διαθέσει σε αγοραστές ένα κομμάτι της περιουσίας του - όπως αναγκάζονται να κάνουν επιχειρήσεις ή άνθρωποι που βρίσκονται "σε ανάγκη". Επίσης, παρόλο που είναι περιττό, θυμίζω ότι η ψήφος μας το 2012 σημαίνει ότι, μεταξύ άλλων, αποδεχόμαστε και το ΤΑΙΠΕΔ όπως και τα οδυνηρά, βαριά μνημόνια ως "αναγκαίο κακό" (κι ας λέει ο πρωθυπουργός ότι "τα σκίζει" κάθε ξημέρωμα).
Κοίταξα δύο από τις νησιώτικες παραλίες της λίστας που τυχαίνει να μου είναι γνώριμες. Το ΤΑΙΠΕΔ μιλά για εξοχικές κατοικίες και στις 2 περιπτώσεις (και στη μία απ' αυτές, επιπροσθέτως για ξενοδοχείο). Δεν προκύπτει από κάπου ότι ντε και καλά θα μπουν κάγκελα και θα χρεώνεται το κολύμπι. Δεν θα είχε και νόημα άλλωστε, μια και ο απλός κολυμβητής θα πάει παραδίπλα στο τζάμπα. (Σχετικές εδώ και κάποιες διευκρινίσεις πάνω στην πρόσθετη νομοθετική παρέμβαση.) Ο επιχειρηματίας θα αναζητήσει τον τρόπο του να βγάλει λεφτά και από τον περαστικό, με τρόπους που έχουμε δει και αποδεχτεί (κρίνοντας ως καταναλωτές, όπως επιβάλλεται, ποιότητα και τιμές). Η ύπαρξη μάλιστα ενός ιδιώτη που θα έχει συμφέρον να διατηρήσει ελκυστικό τον περιβάλλοντα χώρο, μπορεί να φέρει και ευχάριστες εκπλήξεις. Όπως π.χ. να καθαρίζονται από σκουπίδια αυτές οι παραλίες, κάτι που σήμερα δεν συμβαίνει. Από τη μια ο βοριάς, στον οποίο κι οι δυο είναι εκτεθειμένες, από την άλλη οι γνωστές μας συνήθειες, το σκουπιδαριό ζει και βασιλεύει.
Το ερώτημα για μένα - και για άλλους λογικά σκεπτόμενους ανθρώπους, που σίγουρα κάπου υπάρχουν ανάμεσά μας, δεν είναι όλοι πλασιέ της μιζέριας - δεν είναι το αν απορρίπτουμε με το "καλημέρα" κάθε πώληση δημόσιας έκτασης. Μέσα μου το έχω λύσει αυτό, πολύ πριν έρθει το ΤΑΙΠΕΔ. Δείτε, για παράδειγμα, κάτι που έγραψα το 2009 για τον Ελαιώνα, που κάποιοι - όπως και για το Ελληνικό - ονειρεύονται ότι θα μπορούσε να γίνει βιώσιμο "ρουμάνι" διά της φυσικής οδού.
Έλεγα τότε:
Αλήθεια, ποιο ήταν το όραμα; Ότι το κράτος θα διέθετε τεράστια ποσά για να απαλλοτριώσει κάμποσα τετραγωνικά χιλιόμετρα και κατόπιν θα άφηνε την έκταση να γίνει "ρουμάνι", ένα φυσικό δάσος-"ζούγκλα" που δεν θα ήθελε καμία συντήρηση, καμία φύλαξη, καμία περαιτέρω επέμβαση στον αιώνα τον άπαντα; Συγγνώμη, αλλά ποιο κράτος έχουν στο μυαλό τους όσοι σκέφτονται έτσι; Αυτό που χρωστά, δανείζεται, κακοπληρώνει, κακοδιαχειρίζεται, κάνει "σαφάρι" κ.λπ.;
Αν κάποτε ξεμπερδέψουμε με τα αυτονόητα, θα ήθελα να δω να συζητιούνται ορισμένα πιο συγκεκριμένα ζητήματα γύρω από τις εκτάσεις που σκέφτεται να πουλήσει το ελληνικό κράτος:
- Ποιο τίμημα είναι εύλογο για την κάθε μία έκταση;
- Με ποια κριτήρια θα επιλεγεί η καλύτερη προσφορά;
- Πώς θα προστατευτεί το περιβάλλον από την εκμετάλλευση;
- Με ποιο πρακτικό τρόπο θα διατηρηθεί προσβάσιμη η παραλία και θα αποφευχθούν αυθαιρεσίες;
- Ποια παράπλευρα οφέλη (αντισταθμιστικά τα λέμε καμιά φορά) θα έχει κάθε τόπος από την επένδυση;
Όπως ο καθένας μας δεν απομακρύνει την πινακίδα "πωλείται" / "ενοικιάζεται" μέχρι να βρεθεί η λύση που θα ικανοποιεί στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό τα "θέλω" μας, κι εμείς ως πολίτες θα έπρεπε να έχουμε τη δυνατότητα συμμετοχής σε ένα δημόσιο διάλογο. Μπορούμε να το διεκδικήσουμε αυτό; Ή μας βολεύει να διατηρήσουμε το σημερινό φτωχό και φυγόπονο σετ επιλογών; Δηλαδή, από τη μια "σκύβω το κεφάλι μοιρολατρικά (κι αφήνω ν' αποφασίσουν αυτοί που ξέρουν καλύτερα)" κι από την άλλη "αρνούμαι συλλήβδην (λέω το εύκολο όχι σε όλα, διότι "δεν γίνονται αυτά")".
