29 Μαΐ 2014

Σταθερά βήματα μπροστά - oh wait

Όπως τα αεροπλάνα, που απογειώνονται κόντρα στον άνεμο (κατά τα λεγόμενα του Χένρυ Φορντ), έτσι κι ο δικομματισμός θα ξανανέβει μέσα από τις συναινέσεις.

Όλα ξεκίνησαν το Μάιο του 2012, πριν δύο χρόνια δηλαδή, μετά τις πρώτες εκλογές, αυτές όπου όλοι είχαν κάτω από 20%.

Για την ακρίβεια ξεκίνησαν δύο μέρες μετά την καταλυτική αναμέτρηση, που έβγαλε τρίτο το Πασόκ και δεύτερο τον ανερχόμενο Σύριζα.

Ο Σαμαράς δεν άργησε να ρίξει την πρώτη πιστολιά. Στην κούρσα ξεκίνησαν τα δύο πρώτα άλογα. Οι δυνάμεις του 19% και 17%, αντίστοιχα, δεν θα "φτουρούσαν" παρά μόνο αν μετατρέπονταν στους πυρήνες των δύο νέων μετώπων.

Έκανε "μάγκα" τον Τσίπρα, αναγορεύοντάς τον σε ηγέτη ενός μετώπου με πρώτο συστατικό το "αντί". Είτε αντιευρωπαϊκό όπως το αποκαλούσε ο μετέπειτα πρωθυπουργός, είτε "αντιμνημονιακό" όπως θα προτιμούσε ο αριστερός ηγέτης, μικρή σημασία είχε.

Κι αυτό γιατί πόνταρε στην υπεροχή της υποτιθέμενης θέσης έναντι της άρνησης. Υπολόγιζε ότι θα κέρδιζε ως "αντί-αντί". Κι έτσι απέναντι στο μάγκα, θα γινόταν κι εκείνος μάγκας, μεγαλύτερος κιόλας.

Και το win-win: Θα διαμοιράζονταν τα ιμάτια του Πασόκ. Όπως ο Καραμανλής με τον Αντρέα κάποτε. Η "αριστερά της αριστεράς" (έτσι αποκαλούσε το Πασόκ ο σερραίος) απέκτησε ρεύμα μέσα από τη μαχητική αντιπαράθεση - αλλά και από την ιδιότυπη προβολή που λάμβανε από έναν αντίπαλο που ασχολιόταν κυρίως μαζί της. Η Ένωση Κέντρου (ΕΔΗΚ) διαλύθηκε. Από το 20% στο 12% και μετά στο μηδέν κόμμα κάτι.

Τα τυράκια πέφτουν βροχή. Πρώτα η προσφορά κυβερνητικού ρόλου το Μάιο του '12, με τον Κουβέλη μεσολαβητή. Στη συνέχεια ένα κρυφό appeasement, ένας εξευμενισμός, με την υποστήριξη ΝΔ σε υποψηφίους ήττας στην Αττική και το Δήμο της Αθήνας (με αποτέλεσμα να πάρει ένα κομματάκι εξουσίας η Δούρου). Τώρα που μας τελείωσε η Δημάρ, παίρνει τη σκυτάλη ο ΣΕΒ. Κάποια σενάρια λένε ότι το σήριαλ θα συνεχιστεί με Κουβέλη και πάλι, για να αποκτήσει η αριστερά το δικό της Κωστή Στεφανόπουλο και να αποφευχθούν οι πρόωρες εκλογές (ή να γίνουν με απλούστερη αναλογική).

Φοβάμαι ότι εφαρμόζεται η δοκιμασμένη συνταγή του αδιέξοδου και της "ακυβερνησίας" που θα ενισχύσει το νέο διπολισμό. Ο Τσίπρας ελπίζει ότι το 27% - όσο κι αν φαίνεται σαν οροφή στον ψύχραιμο παρατηρητή - είναι αφετηρία για να γίνει αυτοδύναμος α-λα Α. Παπανδρέου. Το έργο το έχουμε ξαναδεί. Θα ζήσουμε ένα παρατεταμένο 1977, μπορεί κάποτε ένα νέο 1981 (1985, 1989...). Ομοίως, ο Σαμαράς αποκλείεται να αποδεχτεί το 9% της Χρυσής Αυγής ως μόνιμη δύναμη στα δεξιά του. Όπως αποδυνάμωσε τον Καμμένο, έτσι πιστεύει ότι θα ξαναφέρει στην πολυκατοικία κάμποσους ακροδεξιούς.

Αν όμως τα ποσοστά μεγέθους 20-φεύγα τοις εκατό γίνουν αντιληπτά ως οροφές (χλωμό το βλέπω), δεν αποκλείεται οι δύο ενδιάμεσες δυνάμεις να παγιωθούν, κάτι σαν "καλή" και "κακή" κεντροαριστερά (όπως οι χοληστερόλες HDL-LDL ή οι υγιείς τράπεζες με τις bad banks), έτσι ώστε να γίνονται μπαλαντέρ της ΝΔ ή του Σύριζα στην περίπτωση που τα πράγματα εξωθηθούν στη δημιουργία αντιαριστερών ή αντίστοιχα αντιδεξιών μετώπων.

Μετώπων πάντως.

Κι εδώ φαίνεται το πόσο στρατηγικό λάθος ήταν, για όσους θεωρούν ως μη χείρονα τον κεντροαριστερό χώρο, να μην επιδιωχθεί παση θυσία η ενιαία του έκφραση. Για την ώρα, υπάρχουν δύο "τσόντες" ανταγωνιστικές μεταξύ τους - στην εθνικής εμβέλειας πολιτική σκηνή βέβαια, μια και στις περιφέρειες, τα επιμελητήρια κ.λπ. η εικόνα είναι αλλιώτικη, με πιο αδύναμο Σύριζα.

Στο μεταξύ, ο κόσμος κινείται, η Ευρώπη είναι αναστατωμένη και η οικονομία, η κοινωνία, ελπίζει - όπως εύστοχα έγραψε ένας φίλος - να προχωρήσει επιτέλους από το "μηδέν" στο "μηδέν κόμμα ένα" (0,1).

Μακάρι να προχωρήσει, αλλά πώς;


22 Μαΐ 2014

Magna Graecia

Το φθινόπωρο του 2004 κοιμόμουν και ξυπνούσα δύο μόλις τετράγωνα μακριά από τη θάλασσα. Το μπαλκόνι του διαμερίσματός μας δεν ήταν ιδιαίτερα μεγάλο, συνέχισε όμως να μας φιλοξενεί μέχρι το τέλος Οκτωβρίου, πράγμα αδιανόητο παλιότερα. Δεν είχαμε μετακομίσει στους τροπικούς. Ήταν όμως η πρώτη μας "σαιζόν" έξω από τη μεγαλούπολη. Η πρώτη από πολλές, όπως αποδείχτηκε.

Ήταν η εποχή που ανακάλυψα, ανάμεσα σε πολλά άλλα, και τη Σικελία, μέσα από DVD - προσφορά εφημερίδας - με τον επιθεωρητή Μονταλμπάνο, βασισμένο σε μυθιστορήματα του εξαιρετικού Αντρέα Καμιλέρι. Ο Λούκα Τζινγκαρέτι ενσάρκωνε (ενσαρκώνει, ακόμη και σήμερα στο RAI) έναν "αστυνόμο" ανθρωπιστή, ευαίσθητο, προοδευτικό και ταυτόχρονα ξύπνιο, τσαντίλα και flirtatious. Έναν ιδανικό ευρωπαίο του νότου, που κολυμπούσε κάθε πρωί στην παραλία κάτω από το φανταστικό διώροφο σπίτι.















Σε αντίθεση με αυτό το όψιμο role model, δεν έχω ακόμα βρει κατοικία σε εξίσου βολική θέση, δηλαδή δίπλα σε "κολυμβήσιμη" θάλασσα. Υπάρχουν τέτοιες, αλλά συνήθως μας τα χαλάει η τιμή τους ή η απόσταση από τις ταπεινές καθημερινές μας ανάγκες - ξέρετε: σχολεία παιδιών, μινιμάρκετ, ΑΤΜ... Κατά τα άλλα όμως, έχω βρει την ελληνική Σικελία. Ξέρετε πού. Κάτω από το αυλάκι.












Δείτε το χάρτη. Τα "νησιά" είναι συγκρίσιμου μεγέθους. Στο ίδιο γεωγραφικό πλάτος, με την ίδια πάνω-κάτω πολιτιστική ιστορία (ελληνορωμαϊκός πολιτισμός, χριστιανισμός, αρβανίτες, λίγοι σλάβοι παραπάνω εδώ, λίγοι σαρακηνοί παραπάνω εκεί) και με κοινά βιώματα πολέμου, φτώχειας, μετανάστευσης (και κουτσομπολιού). Εντάξει, το θηρίο ηφαίστειό τους στην Αίτνα είναι καλύτερο από το γιαλαντζί δικό μας στα Μέθανα. Εμείς, από την άλλη, ενώσαμε το νησί με την υπόλοιπη Ευρώπη - έστω κι απ' τη μεριά που δεν πατάει κανείς - με μια γέφυρα στολίδι, χωρίς να τσιμεντάρει η (ψόφια, εδώ, αν και όχι ανύπαρκτη) μαφία τα πόδια του μάστορα, όπως θρυλείται ότι έγινε μεταξύ Ρέτζιο και (σιτσιλιάνικης) Μεσσήνης.



















"Δεν έχεις ζήσει αρκετή Σικελία στη ζωή σου;" με ρώτησε ένας (καταυλακιώτης) φίλος, όταν συζητούσαμε την ιδέα κοινών οικογενειακών διακοπών στο μεγαλύτερο πραγματικό νησί της Μεσογείού. Μάλλον ναι, αλλά δεν τη χορταίνω. Το κατάλαβα χθες βράδυ, που ένα δορυφορικό κανάλι έδειξε τη Μπααρία του Τορνατόρε. Ο Γκάρντιαν είχε βρει βαρετή την αφήγηση της ιστορίας ενός μεταπολεμικού σικελού που επιβίωσε (μέχρι να τον ζώσουν τα φίδια) ανάμεσα στους θείους Τάδε και Δείνα, το κόμμα (και τα αποκόμματα), την περιστασιακή απασχόληση και την πολυμελή οικογένεια. Ο Γκάρντιαν - και κυρίως η πόλη στην οποία τον διάβαζα, όρθιος στο λονδρέζικο μετρό, γυρίζοντας τις σελίδες με δυσκολία μια και δεν ήταν ταμπλόιντ - είναι ένα κομμάτι του εαυτού μου. Σημαντικό, όσο και τα δέκα τελευταία χρόνια στη βόρεια Πελοπόννησο. Παντού θα επιβιώσουμε. Παντού θα βρω κάτι να αγαπήσω. Ακόμη και μακριά από τα γνώριμα μέρη που σου επιτρέπουν (και σε εμπνέουν) να είσαι τη μισή χρονιά στη θάλασσα / στο μπαλκόνι, χωρίς να τουρτουρίζεις.

20 Μαΐ 2014

Προγνωστικά ευρωεκλογών

Επειδή πολύς κόσμος είναι τσιτωμένος, μέρες που είναι, θα αποφύγω μέχρι και την Κυριακή των εκλογών να κάνω οποιαδήποτε ανάρτηση ή και σχολιασμό σχετικά με πολιτικά θέματα.

Θα παραθέσω μόνο τα προγνωστικά που έστειλα σε, εξίσου "χομπίστες", συναδέλφους - όπως κάναμε και στις τελευταίες εθνικές εκλογές.

Οι φίλοι τα είχαν λάβει πριν τον πρώτο γύρο. Δεν αποτελούν ούτε γκάλοπ, ούτε αναγωγή, ούτε ανάλυση. Έτσι για πλάκα είναι, για να περνά η ώρα. Κάποιες φορές πέφτουμε μέσα, κάποιες όχι.

Πάμε λοιπόν.

ΣΥΡΙΖΑ 26%
ΝΔ 19%
ΠΟΤΑΜΙ 8%
ΧΑ 8%
ΚΚΕ 7%
ΕΛΙΑ 6%
ΑΝΕΛ 6%
ΔΗΜΑΡ 3%
Λοιποί 17% (ο καθένας χωριστά, κάτω του 3%)

Άντε, καλή ψήφο και ψυχραιμία. Όπως είχε γράψει πριν πολλά χρόνια ο Τσαγκαρουσιάνος, "ό,τι κι αν ψηφίσατε, ο λαός θα νικήσει".

15 Μαΐ 2014

Λάου-λάου

Όλοι αισθάνονται την ανάγκη να μιλήσουν. Δικαίωμά τους είναι, δεν τους το στερεί κανείς.

Το να προτρέπει ένας ιεράρχης τους χριστιανούς να ψηφίσουν τους ανθρώπους που πιστεύουν στο Θεό, όπως έκανε πρόσφατα ο μητροπολίτης με το κοσμικό επώνυμο Χατζηνικολάου (Μεσογαίας Νικόλαος), δεν είναι δα και ανήκουστο, ούτε παράλογο.

Το να ονομάσει εγκύκλιο την ανακοίνωσή του, ακούγεται - βέβαια - "κάπως". Έχουμε συνηθίσει, να εκδίδονται εγκύκλιοι από τα υπουργεία, όπως το οικονομικών ή το παιδείας. Η λέξη έχει μια έντονη γραφειοκρατική χροιά. Ίσως να είναι άδικο κι αυτό. Η αντίστοιχη αγγλική ορολογία είναι circular και σημαίνει το γράμμα που απευθύνεται σε κλειστό κύκλο ανθρώπων.

Αυτό είναι που με "χαλάει". Έρχεται σε αντίθεση με το "ελάτε όπως είστε" του μακαριστού, που το είχα βρει πολύ ρεαλιστικό και πολύ κοντινό στον τρόπο με τον οποίο εγώ και το περιβάλλον μου αντιλαμβανόμασταν το θρησκεύεσθαι. Η εγκύκλιος είναι για τον περιορισμένο (αν και ευρύ) κύκλο, όχι για διάχυση σε "νηστεύσαντες και μη".

Με όλο το σεβασμό, υπάρχει μια λεπτή γραμμή ανάμεσα στην έκφραση της γνώμης και στη διάκριση. Για την τελευταία, υπάρχει η σχετική ευαγγελική περικοπή που παραθέτω και που έχει εφαρμογή όχι μόνο στη φορολογία αλλά και γενικότερα.

Τότε πορευθέντες οἱ Φαρισαῖοι συμβούλιον ἔλαβον ὅπως αὐτὸν παγιδεύσωσιν ἐν λόγῳ. 

καὶ ἀποστέλλουσιν αὐτῷ τοὺς μαθητὰς αὐτῶν μετὰ τῶν ῾Ηρῳδιανῶν λέγοντες· διδάσκαλε, οἴδαμεν ὅτι ἀληθὴς εἶ καὶ τὴν ὁδὸν τοῦ Θεοῦ ἐν ἀληθείᾳ διδάσκεις, καὶ οὐ μέλει σοι περὶ οὐδενός· οὐ γὰρ βλέπεις εἰς πρόσωπον ἀνθρώπων· 

εἰπὲ οὖν ἡμῖν, τί σοι δοκεῖ; ἔξεστι δοῦναι κῆνσον Καίσαρι ἢ οὔ; 

γνοὺς δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς τὴν πονηρίαν αὐτῶν εἶπε· τί με πειράζετε, ὑποκριταί; 

ἐπιδείξατέ μοι τὸ νόμισμα τοῦ κήνσου. οἱ δὲ προσήνεγκαν αὐτῷ δηνάριον. 

καὶ λέγει αὐτοῖς· τίνος ἡ εἰκὼν αὕτη καὶ ἡ ἐπιγραφή; 

λέγουσιν αὐτῷ· Καίσαρος· τότε λέγει αὐτοῖς· ἀπόδοτε οὖν τὰ Καίσαρος Καίσαρι καὶ τὰ τοῦ Θεοῦ τῷ Θεῷ. 

καὶ ἀκούσαντες ἐθαύμασαν, καὶ ἀφέντες αὐτὸν ἀπῆλθον.

(Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον, ΚΒ' 15-22)

Και μια λάθος φωτογραφία:


7 Μαΐ 2014

Ο αγώνας συνεχίζεται

Πριν λίγο καιρό συνειδητοποίησα ότι φέτος είναι περισσότεροι από ποτέ οι γνωστοί μου που κατεβαίνουν υποψήφιοι. Το απέδωσα κατ' αρχήν στην ηλικία μου, πιστεύοντας ότι κάθε φορά στο εξής τα ίδια θα λέω. Νομίζω όμως ότι αντικειμενικά είναι περισσότεροι οι υποψήφιοι φέτος. Διάβασα κάπου ότι αυτό σίγουρα επιβεβαιώνεται στον αριθμό των επίδοξων ευρωβουλευτών. Λογικό, μια και υπάρχει σταυρός προτίμησης. Δεν ξέρω τι ισχύει όμως στα τοπικά και περιφερειακά ψηφοδέλτια.

Έχοντας ξεκαθαρίσει ότι είμαι (ακόμη) "απέναντι", οφείλω να πω ότι δεν καταλαβαίνω τις απαξιωτικές, δήθεν χιουμοριστικές αντιδράσεις ("κι η κουτσή Μαρία κατεβαίνει"). Έχω την εντύπωση ότι αυτά τα διαδίδουν όσοι όχι απλώς είναι "απέναντι", αλλά ειδικότερα όσοι εξ αυτών διακατέχονται από μεσσιανικό θαυμασμό σε συγκεκριμένου τύπου στιβαρές ηγεσίες μαζικών παρατάξεων ή κινημάτων. Καταλαβαίνω ότι δεν μπορούν όλοι να είναι ηγέτες, πολιτική όμως δεν είναι μόνο η ηγεσία ούτε μόνο το εκλέγεσθαι, με τους υπόλοιπους να είναι παρατρεχάμενοι, χειροκροτητές ή "στην απέξω". Πολιτική είναι πολλά διαφορετικά πράγματα, με κοινό θέμα σε πολλές περιπτώσεις την επιθυμία για μικρές ή μεγάλες νίκες, μικρά ή μεγάλα επιτυχημένα βήματα. Συμμετέχουν πολλοί κι όχι μόνο οι "φωτισμένες" (από ποιον;) ηγεσίες.

Το έχω πει, κατά βάθος θαυμάζω όσους εκτίθενται. Δίπλα στο θαυμασμό μου υπάρχει και μια μελαγχολική συμπάθεια. Μια οικονομία όπου δεν κινούνται πολλά πράγματα, με πρωτόγνωρη κι επίμονη επίσημη ανεργία 27%, πιστεύω ότι αποτελεί ισχυρό κίνητρο για να σπρώξει κάποιον ωφελιμιστικά στην πολιτική. Ίσως (για πολλούς, δεν θέλω να πιστεύω ότι ισχύει για όλους) να είναι ένα τελευταίο στάδιο προσπάθειας πριν την απόλυτη απελπισία. Δυστυχώς οι περισσότεροι θα απογοητευτούν, μια και δεν θα έχουν τη χαρά να εκλεγούν και να δουν αν μέσω της πολιτικής θα ξελασπώσουν.

Το είχε πάντα η πολιτική αυτό το στοιχείο. Ένα είδος αριστείας (δημοκρατικά νομιμοποιημένης) είναι άλλωστε, το να πείθεις τον κόσμο να σε ψηφίσει. Πρώτα πρέπει να αποδειχθείς ικανός να εκλεγείς. Και μετά, στην ιδανική περίπτωση, ικανός να υλοποιήσεις. Δεν έχουν όλοι την ίδια αφετηρία και τα ίδια προσόντα, έτσι είναι η ζωή. Έχεις όμως την ευκαιρία σου.

Θα ήθελα να μπορούσα να μείνω σε αυτή τη ρομαντική θεώρηση. Η πραγματικότητα όμως με διαψεύδει. Η αναγνωρισιμότητα αποδεικνύεται καθοριστική. Πώς να συμπαθήσω και να αξιολογήσω με πολιτικό μέτρο ένα κόμμα που αρχίζει και τελειώνει γύρω από μια δημοφιλή τηλεοπτική περσόνα; Πώς να μη δω ως στημένη και αντίθετη σε κάθε έννοια ισοπολιτείας και αμεροληψίας την υποψηφιότητα ηγετών δημοφιλών ποδοσφαιρικών σωματείων για μεγάλους δήμους της χώρας; Πώς να μη με θλίβει ο συνομήλικός μου υποψήφιος που παραπονιέται γιατί ο Καμίνης δεν φωταγώγησε την Αθήνα μετά την κατάκτηση κυπέλλου από τον ΠΑΟ;

Η μόνη μου ελπίδα είναι η συμμετοχή του πολίτη στην αέναη προσπάθεια για τις μικρές νίκες που προανέφερα - με φωνή, άποψη και δράση πέρα από οποιαδήποτε στιγμιαία εκλογική διαδικασία. Κάποιοι λένε ότι χρειάζεται "θεσμική θωράκιση". Φοβάμαι ότι αυτή θα είναι τόσο αναποτελεσματική, όσο και οι λογικές και πρακτικές αποκλεισμού έναντι "ακραίων" πολιτικών χώρων. Οι απαγορεύσεις δεν εξαφανίζουν την ακροδεξιά, ούτε τα ασυμβίβαστα τον μπερλουσκονισμό. Θα ήθελα το εκλογικό σώμα να θεωρήσει αυτονόητο ότι θα συνασπιστεί ακόμη και με άσπονδους αντιπάλους κάποιων, ή "αχώνευτους", προκειμένου να αφήσει εκτός νυμφώνος τους προέδρους των ΠΑΕ, με τον ίδιο τρόπο που το δημοκρατικό τόξο της Γαλλίας έδωσε 80% στο Σιράκ (στο Σιράκ!) εναντίον του Λεπέν πριν κάποια χρόνια. Ας είμαστε όμως έτοιμοι και για το ενδεχόμενο, το εκλογικό σώμα να μη συμπεριφερθεί όπως θα θέλαμε εμείς. Συμβαίνει συχνότατα. Άρα, να θυμόμαστε ότι υπάρχει ζωή (και προσπάθεια) και μετά τις εκλογές.