31 Μαρ 2014

"Το ρολόι δεν γυρίζει πίσω"

Μπορεί η αποκοπή της Κριμαίας από την Ουκρανία να μην έχει αναγνωριστεί διεθνώς, ωστόσο η χερσόνησος με το σχεδόν μεσογειακό κλίμα έκανε από χθες ένα συμβολικό βήμα εναρμόνισης με τη Μόσχα. Τη νύχτα της 29ης προς 30η Μαρτίου 2014, οι δείκτες των ρολογιών προχώρησαν δύο ώρες στη Συμφερόπολη και τα άλλα μέρη της "αυτόνομης" επαρχίας. Τώρα πια, η Κριμαία έχει ώρα (δυτικής) Ρωσίας, κι όχι Ουκρανίας.

Η επιλογή ωριαίας ατράκτου - όπως λέγεται η "φέτα πάχους 15 μοιρών" με άξονα κάθε μεσημβρινό που είναι πολλαπλάσιος του 15 (δηλ. 0=Greenwich, 15, 30, 45 κ.ο.κ. τόσο δυτικά όσο κι ανατολικά) - αποτελεί πολιτική απόφαση και ακολουθεί συνήθως κρατικά σύνορα. (Εξαιρούνται μερικές μεγάλες χώρες π.χ. Ρωσία, ΗΠΑ, Καναδάς - όχι όμως η Κίνα.)

Αν ακολουθούσαμε αυστηρά την ωριαία άτρακτο, στην επικράτεια της Ελλάδας θα έπρεπε να εφαρμόζονται δύο ώρες (π.χ. άλλη στην Αθήνα κι άλλη στην Πάτρα). Για να αποφεύγονται τέτοια φαινόμενα, οι περισσότερες χώρες που βρίσκονται στο όριο, διαλέγουν τη μία από τις δύο ατράκτους.

Όμως, ακόμη και οι μη οριακές χώρες, μπορεί για διάφορους λόγους να επιλέξουν άλλη ζώνη από τη "φυσική". Η Ισπανία, π.χ., γεωγραφικά θα έπρεπε να συμβαδίζει με το Greenwich. Διάλεξε το +1, δηλαδή την ώρα "κεντρικής Ευρώπης". Δεν ξέρω γιατί έγινε αυτό. Ίσως για να συμβαδίζει με την όμορη Γαλλία. Μπορεί να τη βολεύει και τουριστικά: το καλοκαιρινό ηλιοβασίλεμα είναι γύρω στις 10μμ, κι όχι στις 9μμ που θα ήταν "φυσιολογικά".

Για να ξαναγυρίσουμε στην Κριμαία: εκεί, η πολιτική διάσταση είναι τόσο έντονη, που η ηγεσία της επαρχίας δεν κρατιόταν να ενωθεί - και ωρολογιακά - με τη "μαμά Ρωσία". Παρόλο που η κανονική στιγμή "αλλαγής ώρας" ήταν (ως συνήθως) μέσα στη μαύρη νύχτα (ξημέρωμα Κυριακής), η συμβολική τελετή έγινε στο σιδηροδρομικό σταθμό Συμφεροπόλεως, με πλήθος κόσμου, ήδη από το σαββατόβραδο.

Τι σημασία έχει που η Κριμαία, γεωγραφικά, ανήκει εξ ολοκλήρου στην ανατολικοευρωπαϊκή άτρακτο, όπως κι η λοιπή Ουκρανία - αλλά και η ίδια η Μόσχα; Από παλιά, οι time zones της ΕΣΣΔ ήταν μετατοπισμένες πιο "μπροστά" από τη φυσική τους θέση. Η πρωτοπορία ξεκινά από τους δείκτες των ρολογιών.