(Α)πολιτίκ;

Το 1993, αν δεν κάνω λάθος, είχα βρεθεί στην Ισπανία παραμονές εκλογών και μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση η ηρεμία που επικρατούσε, η απουσία των μεγαφώνων, των χιλιάδων μικροαφισών και των λοιπών "στολιδιών" που συνηθίζαμε τότε να βλέπουμε στη χώρα μας. Και να, λιγότερο από 15 χρόνια μετά, που η Ελλάδα έχει γίνει κάπως έτσι. Σχεδόν απολίτικη, προφανώς λόγω κορεσμού, πέρα από τη φετινή συγκυρία του καλοκαιριού, του μετά-την-πυρκαγιά ανθρωπισμού και του Ευρωμπάσκετ.

Είναι υγιές αυτό; Γενικότητες δεν αρμόζουν. Η απαγόρευση δημοσιοποίησης των γκάλοπ τις τελευταίες δύο εβδομάδες είναι κάτι υγιές. Τα στυλιζαρισμένα ντιμπέιτ της μεθόδου 6-6-6 (έξι δημοσιογράφοι, έξι πολιτικοί, έξι ερωτήσεις ανά δημοσιογράφο και ανά πολιτικό) είναι σκέτη φορμόλη. Παρ' όλα αυτά, η αδρεναλίνη είναι εδώ!

Ο πήχυς φέτος είναι στο 40,5%, στο ποσοστό δηλαδή του Πασόκ το 2004. Η κατάσταση θυμίζει λίγο το 1996 από την αντίστροφη. Κάπου εκεί βρισκόταν και τότε ο πήχυς: το 40% ήταν το πάτωμα του Πασόκ και η οροφή της ΝΔ (με τελικό σκορ 41,5-38). Υπήρχαν τρία μικρά κόμματα με αξιώσεις εισόδου στη Βουλή (που τότε εκπληρώθηκαν), από τα οποία το ένα, σε μήνυμα που είχα τότε στείλει σε φίλο, το είχα παρομοιάσει με την Εθνική Παράταξι του 1977. Ένα κόμμα δηλαδή που αυθόρμητα ψήφισαν πολλοί για να εκφράσουν πρώτα και κύρια τη διαμαρτυρία τους (σε διαφορετικά πράγματα κάθε φορά). Το '96 αυτό το κόμμα ήταν το ΔΗΚΚΙ, φέτος φαίνεται ότι θα είναι ο ΛΑΟΣ.

Το πραγματικά ενδιαφέρον στοιχείο φέτος είναι ο εκλογικός νόμος. Για πρώτη φορά μετά την σχεδόν-απλή αναλογική του '89-'90 υπάρχει ένα μικρό πλην υπαρκτό ενδεχόμενο μη αυτοδυναμίας. Το υπάρχον σύστημα ομολογουμένως αποτελεί έναν ενδιαφέροντα συγκερασμό αναλογικότητας και επιβράβευσης του νικητή. Δίνει μεν το μπόνους των 40 εδρών σε όποιον τερματίσει πρώτος έστω και με "μία ψήφο" διαφορά, ωστόσο αυτό δεν είναι αρκετό αν οι υπόλοιπες έδρες του, που προκύπτουν από το πανελλήνιο ποσοστό ψήφων του, δεν υπερβαίνουν τις 111, κάτι που μπορεί κάλλιστα να συμβεί. Το 111 στα 260 αντιστοιχεί στο 42,7% των ψήφων των εκπροσωπούμενων (δηλ. άνω του 3%) κομμάτων. Αν λοιπόν υποθέσουμε ότι όλες οι ψήφοι μας πηγαίνουν σε κόμματα που τελικά συγκεντρώνουν 3% και άνω, τότε το πρώτο κόμμα δεν είναι αυτοδύναμο αν το ποσοστό του δεν υπερβαίνει το 42,7%.

Αυτό έχει δύο αναγνώσεις. Σύμφωνα με τη μία, ψηφίζοντας μικρό κόμμα αυξάνουμε την πιθανότητα πολυκομματικής βουλής και υψηλής αντιπροσώπευσης, καθιστώντας πιθανότερη μια κυβέρνηση συνεργασίας λόγω μη αυτοδυναμίας. Σύμφωνα με τη δεύτερη, διοχετεύοντας την οργή μας (αν έχουμε) σε μικρό κόμμα αντί για τον συνήθη αποδέκτη (αξιωματική αντιπολίτευση) απλά αυξάνουμε την πιθανότητα να διατηρηθεί η ίδια παράταξη στην εξουσία (και η οργή μας να διατηρηθεί επίσης ζωντανή). Διαλέγετε και παίρνετε. Σε κάθε περίπτωση, η κούρσα των δύο μεγάλων έχει έναν μόνο νικητή. Ο ηττημένος δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι φταίει το εκλογικό σύστημα – θα θυμίζει, με το συμπάθιο, το περίφημο ρητό σχετικά με τα βραχέα μέλη που τους φταίνε οι τρίχες...

Προγνωστικά προσεχώς...